జగన్నాథ రథచక్రాలను భూ మార్గం పట్టించిన శ్రీశ్రీ ఒకవైపు- స్ర్తీని మహోన్నతంగా చూడాలనుకుని విప్లవాత్మక భావాలను తట్టిలేపిన చలం మరోవైపు. సాహిత్య ప్రక్రియల్లో, సాహితీ వస్తువు ఎంపికలో, జీవికలో ఎక్కడా సారూప్యతలు కనిపించని రెండు సాహితీ దిగ్గజాల మధ్య అంతటి సాన్నిహిత్యం ఎక్కడి నుంచి వచ్చింది? కలిసి చర్చోపచర్చల్లో పాల్గొన్న దాఖలాలు పెద్దగా లేకపోయినా, సన్నిహితంగా మెలిగిన సందర్భాలూ కనిపించకపోయినా ఒకరంటే మరొకరికి అవ్యాజమైన ప్రేమాభిమానాలు ఎందుకున్నాయి? చలంతోనో, శ్రీశ్రీతోనో వెన్నంటి నడిచిన వారు మాత్రమే చెప్పగలిగిన వివరమిది. చలంతో పాటు రమణాశ్రమంలో అనేక సంవత్సరాలు వుండిపోయి, తరువాత సౌరిస్‌తో కలిసి భీమిలి వచ్చి స్థిరపడిన చిక్కాల కృష్ణారావును పలకరించినప్పుడు, ఉబికుబికి వస్తున్న గత స్మృతుల ప్రవాహం ఆగాగి సాగింది.

చలంగారి పోస్ట్‌ బాక్స్‌ నంబరు తొమ్మిది. రోజూ దానిలో పడే ఉత్తరాలను తీసుకువచ్చే బాధ్యత నాదే. ఉదయం ఎనిమిది గంటలకల్లా ఉత్తరాల కోసం వెళ్ళేవాడిని. ఓ రోజు శ్రీశ్రీ రాసిన కార్డు వచ్చింది. ఆయన చలంను ‘చలం మహర్షి’ అని సంబోధించే వారు. ఆ కార్డుపై ఏక వాక్యం… ‘రేపు మీ దగ్గరకు వస్తున్నాను…’ అంతే. ఆ మరుసటి రోజు ఎవరి పనుల్లో వారు వున్నారు. ఈ లోగా ఓ జట్కా ఆగింది. అప్పటి వరకూ చదువుతున్న పుస్తకాన్ని అలాగే చదువుకుంటూ జట్కా బండిని అలవోకగా దిగేశారు శ్రీశ్రీ. పుస్తకంలో నుంచి తలెత్తకుండానే నేరుగా ఇంటి లోకి నడుచుకుంటూ వచ్చేస్తున్నారు. ఆయన ముందే నేను నడుస్తున్నాను. గడప దగ్గరలో చలం కూర్చుని వున్నారు. ఆయనను కలవటానికి వస్తున్నానని లేఖ రాసిన శ్రీశ్రీ ఆయనను గమనించకుండానే, పుస్తకంతో నేరుగా వంటగదిలోకి వెళ్ళిపోయారు. నేను శ్రీశ్రీతో ‘చలంగారు అక్కడ కూర్చుని వున్నారు’ అంటూ ఓ ముక్క మాత్రమే చెప్పాను. నేరుగా చలం దగ్గరకు వెళ్ళిన శ్రీశ్రీ ‘ఇది చూశారా!? ఎలా రాశాడో?!’ అంటూ తాను చదువుతూ వచ్చిన పుస్తకంలోని ఓ భాగాన్ని చలంకు చదివి వినిపించారు. అది వింటున్న చలం ముఖంలోనూ, చదువుతున్న శ్రీశ్రీ ముఖంలోనూ ఆనందంతో కూడిన ఓ వెలుగు కనిపించింది. ఆయన ఆ రోజు కేవలం దానిని ఆయనకు చదివి వినిపించటానికే వచ్చారు. అలా వారిద్దరూ కలిసినప్పుడు ఎలాంటి ఫార్మాలిటీస్‌ వుండేవి కావు. ఎవరి ప్రపంచంలో వారు వుంటూనే అవసరమైన మేర పంచుకునే వారనిపించింది.

మరోసారి మరో కార్డు, ఏక వాక్యంతో ‘చలం మహర్షికి, అందరూ అటే… శ్రీశ్రీ.’ అంతే. ‘అందరూ అటే’ అన్న మాటను ఎలా అర్థం చేసుకోవాలి? ఎన్ని అర్థాలు వున్నాయో?! ఆ తరువాత దానికి కొనసాగింపుగా అన్నట్లుగా మరో కార్డు వచ్చింది. దానిలోనే అంతే ఒకే ఒక ముక్క ‘నా భార్య రమణ మహర్షి ఆశ్రమానికి బయలుదేరింది’. దాని తరువాత మరో కార్డు… ‘నేనూ వస్తున్నా’. ఎంతో మంది ఆశ్రమం దారి పట్టారు, మేమూ అదే బాట పట్టాం అన్న భావన అప్పటికి కాని పరిపూర్ణం కాలేదు. చలం స్ర్తీని మహోన్నతంగా నిలిపి ఆరాధిస్తే, శ్రీశ్రీ విప్లవ కవిత్వంతో ఉద్రేకంతో, ఉద్వేగంతో ‘ఎముకలు కుళ్ళిన వయస్సు మళ్ళిన సోమరులారా చావండి -నెత్తురు మండే శక్తులు నిండే సైనికులారా రారండి- హరోం హరోం హర హర హర హరోం హర హర అని కదలండి- అంటూ పరుగుపెట్టించాడు.

ఓసారి చలంగారిని పిచ్చికుక్క కరిచింది. ఇంజక్షన్లకు ఆసుపత్రికి తీసుకుని వెళ్ళాలి. నిత్యం వచ్చే పోస్టు కార్డులకు ప్రత్యుత్తరమిచ్చే అలవాటు వున్న చలం అదే సమయంలో ఓ ఉత్తరానికి ప్రత్యుత్తరమిస్తూ పిచ్చికుక్క కరిచిన విషయాన్ని కూడా రాశారు. ఆ తరువాత అది అలా అలా పాకింది. అది చివరికి చలాన్ని పిచ్చికుక్క కరిచిందని శ్రీశ్రీ అన్నాడంటూ ప్రచారం అయ్యింది. అంత జరిగినా వారిద్దరి మధ్యా ఎలాంటి భేదభావనా నేను గమనించలేదు.
ఓ సారి చలం వద్దకు వరవరరావు వచ్చారు. సృజన పత్రిక పెడుతున్నామని చెప్పారు. కాసేపు మాట్లాడి వెళ్ళిపోయారు. ఆయన వెళ్ళిన తరువాత దిగంబర కవులు నగ్నముని, నిఖిలేశ్వర్‌, చెరబండరాజు, జ్వాలాముఖి తదితరులు వచ్చారు. ‘ఇదిగో మా కవిత్వం, ఇవీ మా అభిప్రాయాలు’ అంటూ చలం ముందుంచారు. చలంగారికి అవినచ్చినట్లున్నాయి. ఆ తరువాత వాటిని మెచ్చుకుంటూ ఉత్తరంరాశారు. మొత్తానికి నాటి విభేదాలలో శ్రీశ్రీ మావాడంటూ విరసం ఆయనను భుజానికెత్తుకుంది. శ్రీశ్రీ కూడా ఆ విభేదాలలో ఓ వైపే వుండిపోయారు.

 స్వేచ్ఛా రచన : చిగురుపాటి సతీష్‌ బాబు

(నేడు చలం జయంతి)