దాక్షిణాత్య సంగీత కళా తపస్సంపన్నులు -15

ఆధునిక ఆంద్ర గాయక మహాశయులు 2

8-రాజనాల వెంకటప్పయ్య (1860-1930)గురువుకు తగిన శిష్యుడు .పల్లవి పాడటం లో నేర్పరి .అనేకులకు భోజన వసతులు కల్పించి గానవిద్య నేర్పిన కులపతి .శిష్యుడు పొన్నూరు రామ సుబ్బయ్య .

9-ద్వివేదుల లక్ష్మన్న సోదరులు-బొబ్బిలి వారు. గాత్రం త్రిస్థాయిలో పలికించే నేర్పున్నవారు  .మృదువుగా మనోహరంగా తంబురా శ్రుతిలాగా స్నిగ్ధంగా గానం చేసి, మహావైద్యనాధన్ వంటి వారినే మెప్పించిన వాడు .లయపట్టు తెలిసి పల్లవి ప్రస్తారం లో అమోఘ శక్తి సంపాదించి కల్యాణి ,కారుబారు బిల్హరి లో ‘’నా జీవనాధార ‘’కృతులు పాడటం లో సమర్ధులు .భావుక శ్రేణికి చెందిన గాయకోత్తముడు  .

10-చల్లపల్లి పురుషోత్తం,పంచానాదం  -అన్న గాత్రజ్ఞుడు.తమ్ముడు జంత్ర  గాత్రజ్ఞుడు.

11-చల్లపల్లి సీతారామయ్య -సుబ్బయ్య – అన్న గంభీర గాత్రజ్ఞుడు,ఫిడలర్.తమ్ముడు  వీణానాదం వంటి జీవం కల శ్రుతి రంజక గాయకుడు .తిరువత్తూరు కుప్పయ్య ,ముత్యాల్పేటత్యాగయ్యలవద్ద సంగీతం నేర్చాడు .గాత్రం లాగానే హృదయమూ మెత్తనిదే .నిర్మల ,నిరాడంబర  జీవనం గడిపాడు .తానపద్ధతిసత్స౦ప్రదాయ బద్ధం ,శ్లిస్ట గుణోపేతం .బాణీలో చోళదేశపు ఛాయలుంటాయి .గౌరీ మనోహరిలో ‘’బ్రోవ సమయం ‘’,ముఖారి లో ‘’క్షీణమై తిరిగి జన్మించెనో ‘’కృతులు అతని ప్రత్యేక సొమ్ములు .’’నిర్దోషో మధ్యమో మతః ‘’అన్నట్లు రంజక,అనుకార సంజ్ఞార్హాలు .

12-కందా రాఘవయ్య –హరికథా పితామహుడు కందా రాజన్న దత్తపుత్రుడు .స్వయంగా గాన విద్య నేర్చిన వాడు .గుంటూరు సీమలో ప్రసిద్ధుడు .

13-పెనుమత్స లక్ష్మీ పతిరాజు –క్షత్రియ కుల గాయకుడు .

14-గబ్బిట యగ్గన్న శాస్త్రి (1875-1921)

  పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా ఏలూరు దగ్గర దెందులూరు మండలం లోని గబ్బిట వారి ‘’రామారావు గూడెం అగ్రహారం ‘’వాస్తవ్యుడు .గౌతమస గోత్రీకుడు .తెలగాణ్యబ్రాహ్మణుడు .ఆజన్మ బ్రహ్మ చారి  . గానగురువు కట్టు సూరన్న.శాస్త్రి  గొప్ప పదకర్త ,భక్త రచయిత,గాయకుడు .తండ్రి సూర్యనారాయణ.  శాస్త్రి రాసిన జావళీలు ఆంద్ర దేశం లోనేకాక కర్ణాటక,మహారాష్ట్ర నాటకాలలో వీటి నకళ్ళు   ప్రవేశించి మెప్పు పొందాయి .అనితర సాధ్యమైన గాన ప్రతిభ యగ్గన్న సొత్తు .ఒకరకంగా గానయజ్ఞం చేశాడు యగ్గ(జ్ఞ)న్న శాస్త్రి .పండితాదరం పొందినమహాగాయకుడు .సుప్రసిద్ధ ఫిడలర్ గొర్తి లక్ష్మీ నారాయణ తో కలిసి ఎన్నో చోట్ల కచేరీలు చేసి సత్కారాల౦దు కొన్న శేముషీ దురంధరుడు ..శిష్యులు –ఇరుగంటి బుచ్చిరామ శాస్త్రి ,దంపూరి సుబ్బారావు ,తిరువయ్యార్  కు చెందిన పల్లవి సుబ్బారావు,కాకినాడకు చెందిన సత్యరాజు బ్రహ్మేశ్వరరావు .నాట్యాభినయ శిష్యురాండ్రు –చేటపర్రు సుందరి , పువ్వులపాపాచలం మొదలైనవారు .యగ్గన్న శాస్త్రి చాలా కృతులు ,జావళీలు ,వేంకటేశ ,భద్రాద్రి రామ శతకాలు రచించాడు. అతి తక్కువవయసు 46ఏళ్ళకే చనిపోవటం దురదృష్టం .

 స్వవిషయం –యగ్గన్న శాస్త్రి మా రామారావు గూడెం అగ్రహారం వాడు మా ఇంటి పేరు వాడు కావటం  మా అదృష్టం,మాకు గర్వ కారణం  .1980 ఫిబ్రవరిలోమొదటివారం లో  నేను మద్రాస్ వెళ్ళినప్పుడు శ్రీ దేవులపల్లి కృష్ణ శాస్త్రి గారింటికి వెళ్లి కలిసి ఆయన స్క్రిబ్లింగ్ పాడ్ పై ముచ్చటిస్తుంటే  ‘’గబ్బిట వారిలో గొప్ప గాయక ,పదకర్త ఉన్నారు మీకు తెలుసా ‘’?అని ఆయన ప్రశ్నించి ,రాస్తే ‘’నాకు తెలియదు ‘’అని నా అజ్ఞానం ప్రదర్శించి రాస్తే, ఆయన ‘’గబ్బిట యగ్గయ్యశాస్త్రి  గారుఅనుకొంటా  గొప్ప గాయకుడు పదకర్త ‘’అని నాకు రాసి  చెప్పిన జ్ఞాపకం .అప్పటికి నా తెలివి తేటల దృశ్యం ‘’అంతే’’.ఐతే ఆపేరు మర్చే పోయాను .’’గబ్బిటవారిలో గొప్ప గాయకుడున్నాడు అనికృష్ణశాస్త్రి గారునాతో  చెప్పారు’’  అని మాత్రం అందరికీ చాటి౦ పేస్తూ చెప్పేవాడిని .

  మా రామారావు గూడెం లో మానాన్నగారిచ్చిన స్థలం లో శ్రీ భక్తాంజనేయ దేవాలయం నిర్మించిన చందోలు సుబ్బారావు గారి అల్లుడు శ్రీ కొలచిన ప్రసాదరావు గారికి ‘’యగ్గన్న శాస్త్రి గారి ఆర్టికల్ సుమారు నెలక్రిందటపంపించి శాస్త్రిగారి గురించి మరిన్ని విషయాలు తెలిస్తే నాకు తెలియజేయమని కోరాను. నేటి వరకు జవాబు రాలేదు .నాటక ,సినీ రచయిత ‘’శ్రీరామాంజనేయ యద్ధం ‘’ఫేం మాకు దగ్గరిజ్ఞాతి  స్వర్గీయ గబ్బిట వెంకటరావు(మద్రాస్ ) గారబ్బాయి ,సినీ నిర్మాత గబ్బిట మధు కు అదే ఆర్టికల్ పంపి అతనికేమైనా తెలుసునేమో అని ఫోన్ చేసి అడిగితే తెలియదన్నాడు .వెంకటరావు గారిదీ రామారావు గూడెమే.

జావళీలు

వాల్‌గంటి… రాగం: ముఖారి తాళం: రూపక వాల్‌గంటి సోయగంబునెన్న వశముగాదురా

ఘల్ ఘల్ రవంపు నడలు హంసగతుల గేరురా

తొగవిందునకు నెమ్మోమునకతి దూరము గదరా

వరకుందనంపు జాయ ముద్దుగుల్కు మేనురా

ప్రోయాలు తళ్కుమేల్ పాలిండ్లు పూలచెండ్లురా

ప్రాయంపుటింతి మధ్యము గన్పట్టదు గదరా

అర చందమామ నేలు నెన్నుదురు గల చెలిరా

మరువంపు మొల్ల మొగ్గల పల్వరుస పొలతిరా

జలజాతనేత్ర గబ్బిట యజ్ఞన్న కవినుతా

వలరేని గన్న మేల్పుమిన్న వనిత నేలరా

వాల్‌గంటి సోయగంబుల

ఇంత వేగపడిన రాగం కమాచి తాళం రూపక

ఇంత వేగపడిన కార్యమెట్టులౌనురా

రవంతవేళజూచి ముద్దులాడ దగునురా

మెత్తని పానుపున మగని మెల్లనె నిద్రింపజేసి

యత్తమామ లెఱుగకుండ వత్తును పోరా

మరదులు గ్రామాంతరమ్ములరిగి రాడబిడ్డలింక

పొరుగిండ్లకు నాటలాడబోదురు గదరా

దాపున మా పూలదోట లోపల నీవుండుము

గడెసేపులోనె బాగాల్ గొని చేరవత్తురా

చెన్ను మీర గబ్బిట యజ్ఞన్న కవి నేలినట్టి

చిన్ని కృష్ణ మదిని నేర మెన్నబోకురా

చాలు చాలు రాగం బ్యాగ్ తాళం రూపక

చాలు చాలు నీదు చెల్మి జాడదెలిసె మానినీ

వ్రాలబోకు కాళ్ళపైని లేలే హంసగామినీ

గులాబి పువ్వు విడచి మోదుగు విరి గొన్నరీతిగా

బలారె వాని గూడితిగ భామా నే నీకేటికే

అల్ల వయసు ఠీపులు నీయందె మొల్చినవటే

యెల్ల చానలకు లేవే యీ గోటు నీకేటికే

ఇందిరేశ్వరుండ నీ నా పొందు నీకు గల్గునే

అందులకే యేగు యజ్ఞనాప్తునకు తగుదువే

చంచలాక్షి రాగం: బ్యాగ్ తాళం: ఆది

చంచలాక్షి నిన్వరించి నన్ను బంచెర

యెంచగ గ్రొమ్మించు మించు జెలి మంచి మేను

అంచలు భ్రమించు నడలంచు వచియించవచ్చు

కాంచనాంబర దాని గాంచిన మోహించె ఔర

పంచశర రూపశర పంచకముల బల్మరు

పంచబాణుదించు బోడి బొంచి యేసి ముంచెనుర

చంచరీక వేణి దొడ్డి పంచాది గదిలో పట్టి

మంచమున శయనించి తపించెను రకింతచేత

అంచితముగ నిన్ను బూజించు యజ్ఞన్నకవి

గాంచి పోషించు కృష్ణ వేంచేసి కరంచుమిక

అయ్యయో రాగంహిందూస్తానీ కాఫీ తాళం చాపు

అయ్యయో సైపగలేనే

చయ్యన నేగి రమాసఖునిటు రమ్మనే

మదిరాక్షి వినవే మకరాంకుడురువడి

పదునగు శరముల నెదపై గ్రుచ్చెనే

అల్లజాబిల్లి వేడి మంతకంతకు నొడలెల్ల గ్రాగుచు విస్తరిల్లుచు నుండెనే

వరగబ్బిట యజ్ఞన వంద్యుని బాయజాల

హరినిటు దేవే మణీహారమిచ్చెదనే

చిన్న ముద్దీరా రాగం హిందూస్తాని కాఫీ తాళం ఆది

చిన్నముద్దీరా నాసామి

కన్నుల పండువుగా నిను గనగనె

వెన్నవలెను మది వేగ గరగురా

సరసత నీవొకసారి మాటాడిన

బొరి బొరి మేన బులక లెచ్చురా

అమ్మకచెల్ల నిన్నంటిన మాత్రనె

కమ్మని కోర్కెలు గలుగుచుండురా

కోమలాంగి రాగం కేదారగౌళ తాళం ఆది

కోమలాంగి తాళకున్నదిరా

తామరస విలోచన

సామిరాగదర కామినిక గనగ నా

మనోజుని శరానలంబునకు

చందనగంధి నీయందనురాగము జెందియున్నదిర

సుందర శరీర యెందరైన నిన్ను బోలరంచు నీ

యందంబు చందంబు డెందంబునందలచి

కూరిమి మీరగ వారిజముఖిని జేరి

సుఖింపర శ్రీ రుక్మిణీలోల వేరు

సేయ మేరగాదు వేవేగమే రార

సారెకు నీ రాక నారయుచు

వావిగ గబ్బిట వంశజ యజ్ఞన సేవిత

నీకై యాసించి యున్నదిర యే

విధాననైన దాని గ్రీడింపు

భావింప మీవేళ శ్రీవేణుగోపాలక

హాయికల్గెనురా రాగం బిలహరి తాళం రూపక

హాయికల్గెనురా చాలగ ||హా||

నామది ||హా||

నీయొయ్యారంపు పాటల

నీయెడ బాళిని నేను రాగానెరా

వేయని ముద్దిడి యెదను జేర్చి

వేయి మోరీలు జేయు బిగికౌగిలీయ నీవెంతో

మారశతోజ్వలాకార నేనయ్యెడ కోరి

సుగంధము కూర్మిబూయ గారామున

నీ తీరౌ మోవిసుధారసమీయ

మక్కువ నేను నీ చెక్కిలి గొట్టగ

చక్కలిగింతలు చాలగొల్పి

చొక్కింపు గోట నొక్కుచు

బాలిండ్లెక్కుడు బెనగ

ఆరసి గబ్బిట యజ్ఞన సత్కవి వారక

బ్రోచెడి శౌరి నేడు చారు నానా

బంధోచాతురీ మారునికేళి

ఏమి పల్కెనే రాగం తోడి తాళం రూపక

ఏమి పల్కెనే శ్రీ సఖు ||డేమి ||అల్లవా||డేమి ||

మోమాటమేమిలేక తెల్పగదె చెలి

నేవ్రాయుచీటి జూచెనా నిరసించి పాఱవైచెనా

యేవైన నుల్లసమ్ములాడెనా చెలిఆ కాంత యింటనుండెనా అన్యాలయమున నుండెనా

నీకేమియైన భూషలిచ్చెనా చెలి

ననుబాయనంచు జెప్పెనా నినుజూచి వేఱేడాగెనా

మనసిచ్చి మారుజాబు వ్రాసెనా చెలి

వినవే సామి చేసిన  రాగంతోడి  తాళం  రూపక

నేను అనుకోనేదేమిటంటే- మా తాతగారు కీ.శే .గబ్బిట దుర్గాపతి శాస్త్రి గారికి సోదరులు 9మంది అని మా అమ్మ చెప్పేది .కనుక వారిలో ఎవరో ఒకరి కుమారులై ఉంటారు గబ్బిటయగ్గన్న శాస్త్రి గారు అని అనుకొంటున్నాను .వారి వివరాలేవీ మాకు తెలీదు .

ఆధారం –చతుర్భాషా కోవిద ,నానారాజ్య విద్వత్సభా పదవీ విభూషిత ప్రభుత్వ గాన పరిశోధక ,నాద సుధానిధి శ్రీ మంగిపూడి రామలింగ శాస్త్రి రచన ‘’ఆంద్ర గాయకుల చరిత్రలు ‘’.

సశేషం

మీ-గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్ -7-1-20-ఉయ్యూరు