గుజరాత్ లోని కేసరియాజీ రిషభదేవ్ జైన దేవాలయం

కేసరియాజీ తీర్థాన్ని రిషభదేవ జైన దేవాలయం అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది రాజస్థాన్‌లోని ఉదయపూర్‌లోని రిషభదేవ పట్టణంలో ఉంది మరియు ఇది లార్డ్ రిషభనాథకు అంకితం చేయబడింది. ఈ ఆలయంలో 52 చిన్న గోపురాలు సెంట్రల్ టెంపుల్ మధ్యలో ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి, ప్రధాన ఆలయంగా భారీ గోపురం ఉంది. దిగంబర మరియు శ్వేతాంబరానికి ఇది ఒక ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం. అక్టోబర్ నుండి ఫిబ్రవరి వరకు ఈ ఆలయాన్ని సందర్శించడానికి ఉత్తమ సమయం.

కేసరియాజీ దేవాలయం పురాతన దేవాలయం. దాదాపు 1200 సంవత్సరాల నాటి ఈ దేవాలయం శిల్పకళలో అద్భుతంగా ఉంది. ఇది జైనమతం యొక్క మొదటి తీర్థంకరుడైన లార్డ్ రిషభనాథ్ ఆలయం. ఇందులో 52 జినాలయాలు మరియు 1100 స్తంభాలు ఉన్నాయి మరియు దుర్గా మా, శివుడు మరియు శ్రీకృష్ణుడు వంటి హిందూ దేవతల విగ్రహాలు కూడా ఉన్నాయి.

కేసరియాజీ తీర్థం లేదా రిషభదేవ జైన దేవాలయం భారతదేశంలోని రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలోని ఉదయపూర్ జిల్లాలోని రిషభదేవ పట్టణంలో ఉన్న జైన దేవాలయం. ఈ ఆలయాన్ని జైనమతంలోని దిగంబర మరియు శ్వేతాంబర శాఖలు ముఖ్యమైన తీర్థయాత్ర కేంద్రంగా పరిగణిస్తారు.[1][2][3]

చరిత్ర

874 CE (VS 931)లో మేవార్ పాలకుడు రావల్ ఖుయాన్ పాలనలో ఈ ఆలయం నిర్మించబడింది.[4] ఈ ఆలయం తీరం నుండి మేవార్ రాష్ట్రానికి ఒక ముఖ్యమైన వాణిజ్య మార్గంలో ఉన్నందున ధనిక వ్యాపారుల నుండి ఆదరణ పొందింది. 1422 CE నాటి ఒక శాసనం, 14 నుండి 15వ శతాబ్దాలలో ఆలయానికి మరమ్మతులు మరియు పునర్నిర్మాణాలు జరిగాయని సూచిస్తుంది.[5] 14వ శతాబ్దం నుండి, మేవార్ పాలకులతో సంబంధాల ఆధారంగా దిగంబర, శ్వేతాంబర మరియు హిందువుల సమాజానికి చెందిన సభ్యుల మధ్య ఈ ఆలయ నియంత్రణపై వివాదాల చరిత్ర ఉంది.[6][7][3]

ఆచార్య శాంతిసాగర్ 1922 CEలో రిషభనాథుని చిత్రం ముందు కేసరియాజీ వద్ద క్షుల్లక్‌గా దీక్ష చేపట్టారు.[8]

విగ్రహం ఆవిష్కరణ

ఆలయ ప్రధాన విగ్రహం, కేసరియాజీగా ప్రసిద్ధి చెందింది, ఇది 1.05 మీటర్లు (3 అడుగుల 5 అంగుళాలు) నల్లరాతి ఆదినాథ లేదా పద్మాసనంలో ఉన్న రిషభనాథ విగ్రహం. [4]

తీర్థయాత్ర ఆలయ ప్రధాన దేవత అయిన లార్డ్ రిషభనాథ విగ్రహం త్రవ్వకాలలో కనుగొనబడింది. ఒక భిల్ పాడి రైతు తన ఆవులలో ఒకదానిలో ఎప్పుడూ పాలు ఎండిపోతుండటం గమనించాడు. చందన్‌పూర్ గ్రామ సమీపంలోని ఒక మట్టిదిబ్బపై ఆవు ప్రతిరోజూ పాలు పోసేది. ఇది ఆ ఆవు యజమానికి, గ్రామస్తులకు ఆశ్చర్యం కలిగించింది. వారు మట్టిదిబ్బను తవ్వారు. గ్రామస్తులు విగ్రహం దొరికిన చోట విగ్రహం మీద చిన్న గుడిసెను నిర్మించి అంకితం చేసుకున్నారు. ఈ ప్రదేశాన్ని ఇప్పుడు పగ్లియా-జీ లేదా చరణ్ చత్రి అని పిలుస్తారు.[9]

ఆర్కిటెక్చర్

ఈ ఆలయం అలంకారమైన శిల్పకళను కలిగి ఉంది.[10] ప్రధాన మందిరం యొక్క అక్షం వెంబడి డొమికల్ 52 ఉప-ఆలయంతో ప్రధాన మందిరం వలె ఈ ఆలయం పెద్ద గృహ నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంది.[5] పరిక్రమ మార్గంలో చార్భుజ (నాలుగు ఆయుధాలు) విష్ణువు, పార్శ్వనాథుడు, సోమనాథ్ శివుని విగ్రహాలు ఉన్నాయి. స్తంభాల వాకిలిలో అజిత్నాథ, సంభవనాథ, సుమతీనాథ మరియు నేమినాథ విగ్రహాలతో నవ చౌకీ (తొమ్మిది సీట్లు) ఉన్నాయి.[4] స్తంభాల షాఫ్ట్‌లు గొప్పగా చెక్కబడ్డాయి. ఆలయంలోని షికారానికి అమలకా పట్టాభిషేకం చేయబడింది.[11] ఈ ఆలయంలో గొప్పగా చెక్కబడిన తోరణం కూడా ఉంది.[4]

గుడి గురించి

ప్రధాన ఆలయానికి సమీపంలో ఉన్న గజ్ మందిర్ లోపల కేసరియాజీ విగ్రహం ప్రతిరూపం

ఈ ఆలయాన్ని జైన మతం మరియు హిందువులు దిగంబర మరియు శ్వేతాంబర శాఖలు ముఖ్యమైన తీర్థయాత్ర కేంద్రంగా భావిస్తారు.[1][3][12] ఈ ఆలయంలోని ముల్నాయక్ 1.05 మీటర్లు (3 అడుగుల 5 అంగుళాలు) నల్లరాతి రిషభనాథ విగ్రహం, వైష్ణవులు మరియు జైనులు గౌరవించేవారు.[4][2] ఆలయంలో ఉన్న రిషభనాథ విగ్రహం పేరు కేసరియాజీ. ఒక వ్యక్తి తన బిడ్డను కనాలనే కోరిక నెరవేరినప్పుడు అతని కుమారుని బరువుకు సమానంగా కేసర (ట్రాన్స్. కుంకుమ[13]) సమర్పించిన సందర్భం నుండి ఈ పేరు వచ్చింది.[14] మరొక పురాణం ప్రకారం, ఒక బ్రాహ్మణుడు ఒకసారి విగ్రహం మీద నాణేన్ని విసిరి “నీకు బలం ఉంటే నాకు చూపిస్తా” అని, ఆ నాణెం వెనక్కి ఎగిరి బ్రాహ్మణుడి తలకి తగిలింది.[15]

ఈ విగ్రహం అద్భుతంగా పరిగణించబడుతుంది మరియు జైన విశ్వాసం ప్రకారం విగ్రహాన్ని ప్రార్థించడం భక్తుల కోరికలను నెరవేరుస్తుంది.[16][17] పూజ కోసం విగ్రహానికి కుంకుమ మరియు దండను విరివిగా పూస్తారు.[15][18][19] కేసరియాజీ రిషభనాథ ప్రతిరూపాలు శ్వేతాంబర మూర్తిపూజకాల్లో ప్రసిద్ధి చెందాయి. జైనుల విశ్వాసం ప్రకారం, ఈ స్థానిక ప్రతిరూప విగ్రహాలను పూజించడం వలన వారు అసలు విగ్రహానికి నేరుగా పూజించవచ్చు.[20] ప్రధాన మందిరం ముందు ఏనుగుపై కూర్చున్న ఋషభనాథుని తల్లి మారుదేవి విగ్రహం ఉంది.[5]

ఈ ఆలయంలో భోజనాలయ (ఒక రెస్టారెంట్)తో సహా అన్ని ఆధునిక సౌకర్యాలతో కూడిన ధర్మశాల కూడా ఉంది. పగ్లియాజీ అని పిలువబడే ఒక ఆలయం ఉంది, ఛత్రి లోపల రిషభనాథుని పాదముద్రలు ఉన్నాయి.[5]

వివాదాలు

ఆలయ స్వభావం దిగంబర, శ్వేతాంబర మరియు హిందువుల మధ్య సమస్యగా ఉంది.[6] శ్వేతాంబర మూర్తిపూజక ఆచార్య తీర్థవిజయ బ్రాహ్మణ సంఘం నియంత్రణ నుండి కేసరియాజీని విడిపించేందుకు ప్రయత్నించి జైనానికి తిరిగి వచ్చాడు.[3] కోర్టు తీర్పు ప్రకారం, ఉదయం దిగంబర సంప్రదాయం ప్రకారం మరియు సాయంత్రం శ్వేతాంబర సంప్రదాయం ప్రకారం విగ్రహాలను పూజిస్తారు.[21] ఈ ఆలయంలో హిందూ దేవతల చిత్రాలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ ఆలయాన్ని భిల్ కమ్యూనిటీ సభ్యులు కూడా సందర్శిస్తారు. వారు రిషభనాథ విగ్రహాన్ని తప్ప హిందూ విగ్రహాలను మాత్రమే పూజిస్తారు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, రిషభనాథను కాలా-జీ లేదా భోమియాగా పూజిస్తారు, ఇది భూమి మరియు నేల యొక్క రక్షిత దేవత.

 మీ-గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ -11-7-24-ఉయ్యూరు .