మహిళా స్వాతంత్రోద్యమ నాయకురాలు ,బాంబే లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ సభ్యురాలు ,అఖిలభారత మహిళా సంఘ సభ్యురాలు ,ఐక్యరాజ్య సమితి సభ్యురాలు ,రాజ్యాంగ రూపకల్పనలో సభ్యురాలు ,ఐక్యరాజ్యసమితి మానవ హక్కుల సంఘం ఉపాధ్యక్షురాలు బరోడా యూని వర్సిటి వైస్ చాన్సలర్ – -పద్మ భూషణ్ హంసా మెహతా .

హంసా జీవరాజ్ మెహతా 1897 జూలై 3న గుజరాత్‌లోని సూరత్‌లో జన్మించారు. ఆమె బరోడా కాలేజీలో తత్వశాస్త్రం మరియు ఇంగ్లాండ్‌లో జర్నలిజం మరియు సామాజిక శాస్త్రాన్ని అభ్యసించింది. 1920లో, లండన్‌లో ఉన్నప్పుడు, మెహతా సరోజినీ నాయుడును కలుసుకున్నారు, ఆమె తర్వాత ఆమెకు మహాత్మా గాంధీ మరియు భారతీయ మహిళా స్వాతంత్ర్య ఉద్యమాన్ని పరిచయం చేసింది.

మెహతా రాజకీయ జీవితం ఆమె 1937 బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఎన్నికల విజయం ద్వారా గుర్తించబడింది. రిజర్వ్‌డ్ స్థానం నుంచి పోటీ చేసేందుకు నిరాకరించడంతో ఆమె జనరల్‌ కేటగిరీ అభ్యర్థిగా బరిలోకి దిగారు. మెహతా 1949 వరకు కౌన్సిల్‌లో కొనసాగారు.

ఈ సమయంలో, మెహతా ఆల్ ఇండియా ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్‌తో సన్నిహితంగా పాలుపంచుకున్నారు మరియు 1946లో దాని అధ్యక్షురాలయ్యారు. ఆమె అధ్యక్షుడిగా ఉన్న సమయంలో, ఆమె లింగ సమానత్వం మరియు మహిళల పౌర హక్కులను కోరుతూ భారతీయ మహిళల హక్కులు మరియు విధుల చార్టర్‌ను రూపొందించింది.

అదే సమయంలో, 1946లో, మెహతా మహిళల స్థితిగతులపై ఐక్యరాజ్యసమితి సబ్‌కమిటీలో సభ్యునిగా పనిచేశారు. ఆమె ఐక్యరాజ్యసమితి యూనివర్సల్ డిక్లరేషన్ ఆఫ్ హ్యూమన్ రైట్స్ కమిటీకి ఎలియనోర్ రూజ్‌వెల్ట్‌తో ఉపాధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు. ఇంకా, ఆమె బొంబాయిలోని SNDT విశ్వవిద్యాలయంలో నియామకంతో భారతదేశంలో మొదటి మహిళా వైస్-ఛాన్సలర్ అయ్యారు.

భారతదేశ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాత్ర

మెహతా సహాయ నిరాకరణ మరియు స్వదేశీ ఉద్యమాలలో పాల్గొన్నారు. భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో ఆమె ప్రమేయం కారణంగా 1932లో ఆమెను అరెస్టు చేశారు.

రాజ్యాంగ రూపకల్పనలో సహకారం

భారత రాజ్యాంగాన్ని రూపొందించిన 15 మంది మహిళా నిర్మాతలలో మెహతా ఒకరు. ఆమె బొంబాయి నుంచి కాంగ్రెస్ పార్టీ టిక్కెట్‌పై రాజ్యాంగ సభకు ఎన్నికయ్యారు. అసెంబ్లీలో, ఆమె మహిళల హక్కులకు అనుకూలంగా వాదించారు మరియు యూనిఫాం సివిల్ కోడ్ మరియు రిజర్వేషన్లపై చర్చలలో జోక్యం చేసుకున్నారు.

మెహతా ఐక్యరాజ్యసమితి మానవ హక్కుల కమిషన్‌కు భారత ప్రతినిధిగా ఉన్నారు. యూనివర్సల్ డిక్లరేషన్ ఆఫ్ హ్యూమన్ రైట్స్ (‘యుడిహెచ్‌ఆర్’)లోని ఆర్టికల్ 1ని కలుపుకొని రూపొందించబడిందని నిర్ధారించడంలో ఆమె ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది మరియు “అందరు పురుషులు స్వేచ్ఛగా మరియు సమానంగా జన్మించారు” అనే పదబంధాన్ని “అందరు మానవులు స్వేచ్ఛగా జన్మించారు మరియు సమానం”. హన్సా మెహతా మరియు ఎలియనోర్ రూజ్‌వెల్ట్ UDHR యొక్క ఆర్టికల్ 16 ద్వారా మహిళలకు వివాహ సమానత్వాన్ని నిర్ధారించారు.

తర్వాత, మెహతా బరోడా మహారాజా సాయాజీరావు విశ్వవిద్యాలయానికి మొదటి వైస్-ఛాన్సలర్‌గా నియమితులయ్యారు, విశ్వవిద్యాలయం ఆమె గౌరవార్థం ఒక లైబ్రరీకి పేరు పెట్టింది.

ప్రభుత్వం ఆమెను 1959లో పద్మభూషణ్‌తో సత్కరించింది. ఆమె 4 ఏప్రిల్ 1995న మరణించింది.

మీ- గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ -28-7-24-ఉయ్యూరు .