92వ ఏడు వరకు కంటి ఆపరేషన్లుచేస్తూ ‘’ నిమిషానికి ఒక ఆపరేషన్’’  చేసి రికార్డ్ సృష్టించిన పంజాబ్ ప్రఖ్యాత కంటి స్పెషలిస్ట్ సర్జన్ ,విద్యా దాత ,’’కంటి దేవుడు ‘’-పద్మశ్రీ రాయ్ బహదూర్ డాక్టర్ మాత్రా పహ్వా

రాయ్ బహదూర్ డాక్టర్ మాత్రా పహ్వా

 తన కాలపు ప్రఖ్యాత కంటి శస్త్రచికిత్స నిపుణుడు మరియు పరోపకారి. కంటిశుక్లం శస్త్రచికిత్స రంగంలో ఆయన చేసిన కృషికి మరియు స్వచ్ఛంద సేవలకు పద్మశ్రీ పురస్కారం లభించింది.

డాక్టర్ మాత్రా దాస్ పహ్వా తన జీవితకాలంలో అతనికి తెలిసిన వారందరికీ మరియు ఆధునిక మోగా యొక్క సృష్టికర్తగా మరియు అతను తిరిగి చూపిన వారందరికీ కాంతి కిరణంగా అతని మానవత్వం యొక్క సంపదను ఆవిష్కరిస్తున్న మనమందరం గుర్తుంచుకుంటాము. కంటి జబ్బుల నిపుణుడు, అతను తన జీవితకాలంలో అర మిలియన్లకు పైగా శస్త్రచికిత్సలు నిర్వహించాడు, 92 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు ఆపరేషన్ కొనసాగించాడు.

“మొగాకు చెందిన డాక్టర్ మధుర దాస్ కీర్తి గురించి నేను చాలా విన్నాను, గత నెలలో వార్ధాలో నేను వారిని చూసే వరకు, నేను అతని కంటిశుక్లం కోసం చేసిన ప్రసిద్ధ ఆపరేషన్లలో దేనినీ చూసే సందర్భం లేదు. జమ్నాలాల్జీ ఆహ్వానం మేరకు ఆయన ప్రత్యేకంగా వచ్చారు మరియు అతని సహాయకులతో శుక్ల శోథతో అంధులైన సుమారు మూడు వందల మందికి కళ్ళు పునరుద్ధరించారు. certainly is, as any act of selfless service is a sacrifice. This yajna began some years ago in the Bhagavad Bhakti Ashram at Rewari, which Jamnalalji was closely connected. He therefore invited the doctor this time to Wardha. I bowed to Dr. Mathuradas in admiration for his unerring and quick surgical hand. He performed operations at the rate of one in a minute. There was scarcely a mishap. Thousands thus అతను పేదల నుండి ఎటువంటి రుసుము వసూలు చేయనందున వారి కళ్లను ఉచితంగా తిరిగి పొందండి…”

డాక్టర్ మాత్రా దాస్ లాహోర్‌లోని మెడికల్ స్కూల్ విద్యార్థిగా ఉన్నప్పుడు; అతను కంటి వ్యాధిలో ఒక జూనియర్‌కు శిక్షణ ఇచ్చే కంటి విభాగం అధిపతి డాక్టర్ హరి రామ్‌ని చూశాడు మరియు ఇది అతనికి కంటి వ్యాధిలో నైపుణ్యం సాధించేలా ప్రేరేపించింది. కోర్సు పూర్తి చేసి, 1901లో డిప్లొమా పొందిన తరువాత, అతను ప్లేగు డ్యూటీపైసియాల్‌కోట్‌లోని జండియాలా జిల్లాలో సబ్-అసిస్టెంట్ సర్జన్‌గా నియమించబడ్డాడు.

1905లో, డాక్టర్ మాత్రా దాస్ జుల్లంధర్‌లో క్యాటరాక్ట్ ఆపరేషన్లు చేస్తున్న కల్నల్ స్మిత్‌ను కలిశారు. 1909లో బొంబాయిలో జరిగిన మెడికల్ కాన్ఫరెన్స్‌లో కల్నల్ స్మిత్ తన కంటిశుక్లం వెలికితీత సాంకేతికతపై ఉపన్యాసం ఇవ్వాల్సి ఉంది. అతని సాంకేతికత వైద్య సమాజంలో ప్రజాదరణ పొందలేదు మరియు అతని సాంకేతికతకు మద్దతుగా మరొకరు కూడా మాట్లాడాలని అతను ఆత్రుతగా ఉన్నాడు. కాబట్టి అతను తనతో కొంతకాలం పని చేయడానికి మరియు బొంబాయిలోని మెడికల్ కాన్ఫరెన్స్‌లో అతని ఆపరేషన్ యొక్క సాంకేతికతకు మద్దతుగా మాట్లాడటానికి డాక్టర్ మాత్రా దాస్‌ను జుల్లంధర్‌కు ఆహ్వానించాడు మరియు డాక్టర్ మాత్రా దాస్ బాధ్యత వహించాడు. 1920లో, కల్నల్ స్మిత్ పదవీ విరమణ చేసి, ఇంగ్లండ్‌లోని మెడికల్ కాలేజీలో చదువుతున్న తన కొడుకును తన కోర్సు పూర్తి చేసిన తర్వాత మోగాలోని డాక్టర్ మాత్రా దాస్ దగ్గర శిక్షణకు పంపిస్తానని వాగ్దానం చేసి ఇంగ్లండ్‌కు బయలుదేరాడు

ఒక పేద స్త్రీ నా దగ్గరకు వచ్చి, అనారోగ్యంతో ఉన్న కొడుకును తన నివాసంలో చూడమని నన్ను అభ్యర్థించగా, నేను అంగీకరించి, ఆమె కొడుకును చూసి మందు రాసేందుకు వెళ్ళాను. ఆమె తన థాలీ (ప్లేట్) తనఖా పెట్టి నాకు అధికారిక రుసుము రూ.2/- చెల్లించింది. ఈ విషయం తరువాత తెలుసుకున్నప్పుడు, నేను చాలా బాధపడ్డాను మరియు మొగా నివాసుల నుండి అధికారిక లేదా అనధికారికంగా ఎటువంటి రుసుము వసూలు చేయకూడదని నిర్ణయించుకున్నాను.”

డాక్టర్ మాత్రా దాస్ మధ్యస్థ సంరక్షణ అవసరాన్ని గుర్తించి 1927లో మోగాలో దయానంద్ మాత్రాదాస్ హాస్పిటల్‌ను ప్రారంభించారు. ఆ ఆసుపత్రికి తర్వాత ప్రభుత్వం ది సివిల్ హాస్పిటల్, మోగా అని పేరు పెట్టింది. డాక్టర్ మాత్రా దాస్ నివాసం ఉంటున్న తన సొంత ఆస్తిలో ప్రారంభించినందున ఈ ఆసుపత్రి నిరాడంబరంగా ప్రారంభమైంది. ఇటీవలి వరకు డాక్టర్ మాత్రా దాస్ పాత ఇంటి నిర్మాణం ఇప్పటికీ ఆసుపత్రి కాంప్లెక్స్‌లోనే ఉంది మరియు కొన్నేళ్ల క్రితం కొత్త వార్డుగా మార్చబడింది. 2004లో ఆసుపత్రికి మాత్రా దాస్ సివిల్ హాస్పిటల్ అని పేరు మార్చారు మరియు స్థాపకుడిగా డాక్టర్ మాత్రా దాస్ జ్ఞాపకార్థం దాని ప్రవేశద్వారం వద్ద ఒక విగ్రహాన్ని ఉంచారు.

డా. మాత్రా దాస్ 21 సంవత్సరాల వయస్సులో మోగాలో తన వృత్తిని ప్రారంభించాడు. సంవత్సరాలలో అతను మోగాను తన స్వస్థలంగా స్వీకరించాడు మరియు ఒక గ్రామం నుండి సందడిగా ఉండే పట్టణంగా అభివృద్ధి చెందడంలో కీలక పాత్ర పోషించాడు. అతను మోగా మునిసిపల్ కమిటీకి అధ్యక్షుడిగా ఉన్నాడు మరియు 1924 నుండి 1940 వరకు పదవిలో ఉన్నాడు. మోగాలోని “న్యూ టౌన్” ప్రాంతంలోని రోడ్లు / ప్లాట్లు / దుకాణాలు మొదలైన వాటి లేఅవుట్‌ను నిర్ణయించే ప్రణాళిక బృందానికి అతను నాయకత్వం వహించాడు. అతను నగరం యొక్క మురుగునీటి వ్యవస్థను కూడా ప్లాన్ చేశాడు. అతను మోగాలో అనేక విద్యా సంస్థలను మరియు ఆసుపత్రిని స్థాపించాడు, అవి ఈ రోజు వరకు విజయవంతంగా పనిచేస్తున్నాయి. మోగా అభివృద్ధికి ఆయన చేసిన కృషికి, అతను ఆధునిక మోగా యొక్క మెస్సీయగా పిలువబడ్డాడు.

ఇది డాక్టర్ మాత్రా దాస్ యొక్క మోగా మరియు ఇది ఒకదానికొకటి వేరు చేయబడదు. మొగ కోసం ఏం చేసినా అంత తేలిగ్గా మర్చిపోలేం. అతను మంచి ప్లానర్. ఈ రోజు మొగా ఏదైతే ఉందో దానికి కారణం డాక్టర్ మాత్రా దాస్ పహ్వా.

డాక్టర్ మాత్రా దాస్ పాహ్వా మోగా నిర్మాత మరియు పట్టణానికి చాలా చేసారు. ఒకప్పుడు గ్రామం, ఆ తర్వాత తహశీల్ మరియు జిల్లాగా ఉన్న మొగా ఇప్పుడు సహకారం.

అవార్డులు మరియు రివార్డులు

ఇరవైల ఆరంభం కంటిశుక్లంకు వ్యతిరేకంగా డాక్టర్ మాత్రా దాస్ యొక్క వర్ల్ విండ్ ప్రచారం యొక్క శిఖరాన్ని గుర్తించింది. అతను తన జీవితకాలంలో అర మిలియన్ శస్త్రచికిత్సలు నిర్వహించి, ఒకే రోజులో 750 ఆపరేషన్లు చేసి రికార్డు సృష్టించాడు; ఇది అతన్ని ప్రపంచంలోనే గొప్ప కంటి ఆపరేటర్‌గా చేసింది మరియు నేత్ర దేవ్ (కళ్ల దేవుడు) వంటి సారాంశాలను గెలుచుకుంది. సమాజానికి ఆయన చేసిన సేవకు గాను ఆయన అనేక అవార్డులతో సత్కరించబడ్డారు.

1954 – పద్మశ్రీ

1946 – మహారాజా నరేంద్ర బహదూర్చే ఖిలాత్ ఫఖ్రా ప్రదానం

1944 – బికనీర్ మహారాజుచే స్వర్ణ్ మహోత్సవ్‌ను ప్రదానం చేశారు

1932 – కేసరి హింద్

1924 — కేసరి హింద్ (బంగారు పతకం)

1921 – రాయ్ బహదూర్

1919 – రాయ్ సాహిబ్

1912 — కేసరి హింద్ (రజత పతకం)

బికనీర్ మహారాజా ప్రదానం చేసిన స్వర్ణ్ మహత్సవ్

మీ-గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ -30-4-25-ఉయ్యూరు