ప్రపంచంలోని కొత్త 7 అద్భుతాలలో ఒకటి రోమన్ సామ్రాజ్యపు అతిపెద్ద ప్రేక్షకాలయం అద్భుత కట్టడం ‘’కోలోసియం ‘-1
కొలోస్సియం మొదట ఫ్లావియన్ అంపీథియేటర్ గా గుర్తింపబడింది, ఇది రోమ్ నగరంలో ఒక పెద్ద ప్రేక్షకాగారం. కొలోస్సియం నిర్మాణం దాదాపు సా.శ. 70-72 లో ప్రారంభించబడింది, సా.శ. 80 లో పూర్తయ్యింది. చక్రవర్తి వెస్పాసియన్ ఈ పనులు ప్రారంభించాడు,, చక్రవర్తి టైటస్ వాటిని పూర్తిచేశాడు. చక్రవర్తి డొమిటియన్ సా.శ. 81-96 మధ్య భవనానికి కొన్ని మార్పులు చేశాడు.[1] 50, 000 మంది కూర్చొగలిగినది.[2] 156 మీటర్ల వెడల్పు, 189 మీటర్ల పొడవు, 57 మీటర్ల ఎత్తు ఉంటుంది. ఇది రోమన్ సామ్రాజ్యం చే నిర్మించబడిన అతిపెద్ద ప్రేక్షకాగారం.
కొలోస్సియం (/ˌkɒləˈsiːəm/ KOL-ə-SEE-əm; ఇటాలియన్: Colosseo [kolosˈsɛːo], చివరికి పురాతన గ్రీకు పదం “kolossos” నుండి పెద్ద విగ్రహం లేదా దిగ్గజం అని అర్థం) ఇటలీలోని రోమ్ నగరం మధ్యలో, రోమన్ ఫోరమ్కు తూర్పున ఉన్న ఒక దీర్ఘవృత్తాకార యాంఫిథియేటర్. ఇది ఇప్పటివరకు నిర్మించబడిన అతిపెద్ద పురాతన యాంఫిథియేటర్ మరియు ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద స్టాండింగ్ యాంఫిథియేటర్. 72లో వెస్పాసియన్ చక్రవర్తి (r. 69–79 AD) కింద నిర్మాణం ప్రారంభమైంది మరియు AD 80లో అతని వారసుడు మరియు వారసుడు టైటస్ (r. 79–81) కింద పూర్తయింది. డొమిషియన్ (r. 81–96) పాలనలో మరిన్ని మార్పులు చేయబడ్డాయి. ఈ పనికి పోషకులుగా ఉన్న ముగ్గురు చక్రవర్తులను ఫ్లావియన్ రాజవంశం అని పిలుస్తారు, మరియు ఆంఫిథియేటర్ను తరువాతి క్లాసిక్ శాస్త్రవేత్తలు మరియు పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు వారి కుటుంబ పేరు (ఫ్లేవియస్) తో అనుబంధించడం వలన ఫ్లావియన్ యాంఫిథియేటర్ (లాటిన్: యాంఫిథియేట్రమ్ ఫ్లావియం; ఇటాలియన్: అన్ఫిటియేట్రో ఫ్లావియో [aɱfiteˈaːtro ˈflaːvjo]) అని పేరు పెట్టారు.
కొలోస్సియం ట్రావెర్టైన్ సున్నపురాయి, టఫ్ (అగ్నిపర్వత శిల) మరియు ఇటుక ముఖం గల కాంక్రీటుతో నిర్మించబడింది. ఇది దాని చరిత్రలోని వివిధ ప్రదేశాలలో 50,000 నుండి 80,000 మంది ప్రేక్షకులను కలిగి ఉంటుందని అంచనా, సగటున 65,000 మంది ప్రేక్షకులను కలిగి ఉంది; దీనిని గ్లాడియేటోరియల్ పోటీలు మరియు బహిరంగ ప్రదర్శనల కోసం ఉపయోగించారు, ఇందులో జంతువుల వేట, మరణశిక్షలు, ప్రసిద్ధ యుద్ధాల పునఃప్రదర్శనలు, రోమన్ పురాణాల ఆధారంగా నాటకాలు మరియు క్లుప్తంగా మాక్ సముద్ర యుద్ధాలు ఉన్నాయి. మధ్యయుగ యుగంలో ఈ భవనం వినోదం కోసం ఉపయోగించడం మానేసింది. తరువాత దీనిని గృహనిర్మాణం, వర్క్షాప్లు, మతపరమైన క్రమం కోసం క్వార్టర్లు, కోట, క్వారీ మరియు క్రైస్తవ మందిరం వంటి ప్రయోజనాల కోసం తిరిగి ఉపయోగించారు.
భూకంపాలు మరియు రాతి దొంగలు స్పోలియాను స్వాధీనం చేసుకోవడం వల్ల గణనీయంగా నాశనమైనప్పటికీ, కొలోస్సియం ఇప్పటికీ ఇంపీరియల్ రోమ్కు ప్రసిద్ధ చిహ్నంగా ఉంది మరియు ప్రపంచంలోని కొత్త 7 అద్భుతాలలో ఒకటిగా జాబితా చేయబడింది. ఇది రోమ్లోని అత్యంత ప్రసిద్ధ పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఒకటి మరియు ప్రతి గుడ్ ఫ్రైడే రోజున పోప్ కొలోస్సియం చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతంలో ప్రారంభమయ్యే టార్చిలైట్ కాథలిక్ “వే ఆఫ్ ది క్రాస్” ఊరేగింపుకు నాయకత్వం వహిస్తాడు. కొలోస్సియం 5 యూరో సెంట్ నాణెం యొక్క ఇటాలియన్ వెర్షన్పై చిత్రీకరించబడింది.
పేరు
ప్రారంభంలో, భవనం యొక్క లాటిన్ పేరు కేవలం యాంఫిథియేటర్, ‘యాంఫిథియేటర్’. ఆధునిక పేరు ఫ్లావియన్ యాంఫిథియేటర్ (లాటిన్: యాంఫిథియేట్రమ్ ఫ్లావియం) తరచుగా ఉపయోగించబడుతున్నప్పటికీ, ఇది శాస్త్రీయ పురాతన కాలంలో ఉపయోగించబడిందని ఎటువంటి ఆధారాలు లేవు. ఈ పేరు ఫ్లావియన్ రాజవంశం యొక్క పోషకుడిని సూచిస్తుంది, వారి పాలనలో ఈ భవనం నిర్మించబడింది, కానీ ఈ నిర్మాణం కొలోస్సియం అని బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది. పురాతన కాలంలో, రోమన్లు కొలోస్సియంను అనధికారిక పేరు యాంఫిథియేట్రమ్ సిజేరియం (సీజర్ అనే బిరుదుకు సంబంధించిన విశేషణం సీజేరియం) ద్వారా సూచించి ఉండవచ్చు, కానీ ఈ పేరు ఖచ్చితంగా కవితాత్మకంగా ఉండవచ్చుఎందుకంటే ఇది కొలోస్సియానికి ప్రత్యేకమైనది కాదు; కొలోస్సియం నిర్మాతలైన వెస్పాసియన్ మరియు టైటస్, పుటియోలి (ఆధునిక పోజువోలి)లో ఫ్లావియన్ యాంఫిథియేటర్ను కూడా నిర్మించారు.
కొలోస్సియం అనే పేరు రోడ్స్లోని కొలోసస్ నమూనాపై ఉన్న నీరో భారీ విగ్రహం నుండి ఉద్భవించిందని నమ్ముతారు. సౌర దేవతగా నీరో యొక్క భారీ కాంస్య శిల్పాన్ని చక్రవర్తి హాడ్రియన్ యాంఫిథియేటర్ పక్కన దాని స్థానానికి తరలించాడు. కొలోస్సియం అనే పదం కొలోస్సియస్ అనే విశేషణం నుండి ఏర్పడిన ఒక తటస్థ లాటిన్ నామవాచకం, దీని అర్థం “బహుముఖ” లేదా “కొలోస్సియన్”. 1000 సంవత్సరం నాటికి సమీపంలోని “కొలోస్సియం” నుండి యాంఫిథియేటర్ను సూచించడానికి లాటిన్ పేరు “కొలోస్సియం” ఉపయోగించబడింది.
8వ శతాబ్దంలో, గౌరవనీయులైన బెడేకు ఆపాదించబడిన ఒక ఎపిగ్రామ్ విగ్రహం యొక్క ప్రతీకాత్మక ప్రాముఖ్యతను వివిధ రకాలుగా ఉటంకించబడిన ప్రవచనంలో జరుపుకుంది: క్వామ్డియు స్టాట్ కొలిసేయస్, స్టాట్ ఎట్ రోమా; క్వాండో క్యాడెట్ కొలిసేయస్, క్యాడెట్ ఎట్ రోమా; క్వాండో క్యాడెట్ రోమా, క్యాడెట్ ఎట్ ముండస్ (“కొలోస్సస్ ఉన్నంత వరకు, రోమ్ అలాగే ఉంటుంది; కొలోస్సస్ పడిపోయినప్పుడు, రోమ్ పడిపోతుంది; రోమ్ పడిపోయినప్పుడు, ప్రపంచం కూడా అలాగే పడిపోతుంది”). ఇది తరచుగా కొలోస్సియంను సూచించడానికి బదులుగా కొలోస్సియంను సూచించడానికి తప్పుగా అనువదించబడుతుంది (ఉదాహరణకు, బైరాన్ కవిత చైల్డ్ హెరాల్డ్స్ తీర్థయాత్రలో వలె). అయితే, సూడో-బెడే రాసిన సమయంలో, కోలిసియస్ అనే పురుష నామవాచకం యాంఫిథియేటర్కు బదులుగా విగ్రహానికి వర్తించబడింది.
మధ్యయుగ లాటిన్లో కొన్నిసార్లు స్పెల్లింగ్ మార్చబడింది: కొలోసియం మరియు కొలిసియం వరుసగా 12వ మరియు 14వ శతాబ్దాల నుండి ధృవీకరించబడ్డాయి. 12వ శతాబ్దంలో, ఈ నిర్మాణం యాంఫిథియేట్రమ్ కొలిసి, ‘యాంఫిథియేటర్ ఆఫ్ ది కొలోసస్’గా నమోదు చేయబడింది.[9] హై మిడిల్ ఏజ్స్లో, ఫ్లావియన్ యాంఫిథియేటర్ 13వ శతాబ్దపు చివరి పాత ఫ్రెంచ్: కోలోస్సేగా మరియు మధ్య ఫ్రెంచ్లో: కోలిసీగా 16వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ధృవీకరించబడింది, అప్పటికి ఈ పదాన్ని ఏదైనా యాంఫిథియేటర్కు వర్తించవచ్చు.[9] మిడిల్ ఫ్రెంచ్ నుండి: colisée మిడిల్ ఇంగ్లీష్: colisee ను ఉద్భవించింది, ఇది 15వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నాటికి వాడుకలో ఉంది మరియు జాన్ కాప్గ్రేవ్ తన సొలేస్ ఆఫ్ పిలిగ్రిమ్స్లో ఉపయోగించాడు, దీనిలో అతను ఇలా వ్యాఖ్యానించాడు: మిడిల్ ఇంగ్లీష్: collise eke అనేది ఒక మధురమైన ప్రదేశం … దానిలో ఈ భాగం ఈ రోజు స్థిరంగా ఉంది. [16] 1533లో ఆంటోనియో డి గువేరా మార్కస్ ఆరేలియస్ (r. 161–180) జీవిత చరిత్రకు జాన్ బౌర్చియర్, 2వ బారన్ బెర్నర్స్ చేసిన ఆంగ్ల అనువాదం మిడిల్ ఇంగ్లీష్ను సూచిస్తుంది: ఇది ఎంప్
ప్రారంభ ఆధునిక ఆంగ్లంలో కొలోస్సియం అనే పేరుకు తొలి ఉదాహరణ 1600లో ఫిలేమోన్ హాలండ్ రాసిన బార్టోలోమియో మార్లియాని యొక్క ఉర్బిస్ రోమే టోపోగ్రాఫియా అనువాదం, దీనిని అతను లివీ యొక్క అగస్టన్ శకం అబ్ ఉర్బే కాండిటా లిబ్రి అనువాదం తయారీలో ఉపయోగించాడు. ఈ వచనం ఇలా చెబుతోంది: “ఈ యాంఫిథియేటర్ను సాధారణంగా నీరోస్ కొలోసస్ యొక్క కొలోస్సియం అని పిలుస్తారు, ఇది నీరోస్ ఇంటి వాకిలిలో ఏర్పాటు చేయబడింది.” అదేవిధంగా, జాన్ ఎవెలిన్, మధ్య ఫ్రెంచ్ పేరు: లే కొలిసీని అనువదిస్తూ, “మరియు ‘కొలోస్సియం … మరియు శాశ్వతత్వం కోసం నిర్మించబడినట్లు అనిపించే అసంఖ్యాక ఇతర నిర్మాణాలు ప్రస్తుతం చాలా శిథిలావస్థలో ఉండగా చూడటం నిజంగా ఒక రకమైన అద్భుతం” అని రాశారు.
ఎంచుకున్న ప్రదేశం కైలియన్, ఎస్క్విలిన్ మరియు పాలటైన్ కొండల మధ్య ఉన్న తక్కువ లోయ నేలపై ఒక చదునైన ప్రాంతం, దీని గుండా కాలువ ప్రవాహం ప్రవహిస్తుంది మరియు ఒక కృత్రిమ సరస్సు/చిత్తడినేల కూడా ఉంది. క్రీస్తుపూర్వం 2వ శతాబ్దం నాటికి ఈ ప్రాంతం దట్టంగా జనావాసాలుగా మారింది. క్రీ.శ. 64లో రోమ్ యొక్క గొప్ప అగ్నిప్రమాదం ద్వారా ఇది నాశనమైంది, ఆ తర్వాత నీరో తన వ్యక్తిగత రాజ్యంలోకి జోడించడానికి ఈ ప్రాంతాన్ని చాలావరకు స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. అతను ఆ స్థలంలో గొప్ప డోమస్ ఆరియాను నిర్మించాడు, దాని ముందు అతను పెవిలియన్లు, తోటలు మరియు పోర్టికోలతో చుట్టుముట్టబడిన ఒక కృత్రిమ సరస్సును సృష్టించాడు. ఈ ప్రాంతానికి నీటిని సరఫరా చేయడానికి ఇప్పటికే ఉన్న ఆక్వా క్లాడియా అక్విడక్ట్ విస్తరించబడింది మరియు డోమస్ ఆరియా ప్రవేశద్వారం వద్ద నీరో యొక్క భారీ కాంస్య కోలోసస్ను సమీపంలో ఏర్పాటు చేశారు.
కొలోసస్ సంరక్షించబడినప్పటికీ, డోమస్ ఆరియాలో ఎక్కువ భాగం కూల్చివేయబడింది. సరస్సు నిండిపోయింది మరియు భూమిని కొత్త ఫ్లావియన్ యాంఫిథియేటర్ కోసం స్థలంగా తిరిగి ఉపయోగించారు. డోమస్ ఆరియా యొక్క పూర్వ మైదానాలలో గ్లాడియేటోరియల్ పాఠశాలలు మరియు ఇతర సహాయక భవనాలు సమీపంలో నిర్మించబడ్డాయి. నీరో సరస్సు ఉన్న ప్రదేశంలో కొలోస్సియం నిర్మించాలనే వెస్పాసియన్ నిర్ణయాన్ని, నీరో తన సొంత ఉపయోగం కోసం స్వాధీనం చేసుకున్న నగరంలోని ఒక ప్రాంతాన్ని ప్రజలకు తిరిగి ఇచ్చే ప్రజాదరణ పొందిన సంజ్ఞగా చూడవచ్చు. నగర శివార్లలో ఉన్న అనేక ఇతర యాంఫిథియేటర్లకు భిన్నంగా, కొలోస్సియం నగర కేంద్రంలో నిర్మించబడింది, ఫలితంగా, దీనిని రోమ్ నడిబొడ్డున ప్రతీకాత్మకంగా మరియు భౌగోళికంగా ఉంచారు.
సశేషం
మీ -గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ -12-9-25-ఉయ్యూరు
సరసభారతి ఉయ్యూరు 