మనవాడైన అసమాన విశ్వ విఖ్యాత మహా శాస్త్ర సాంకేతిక వేత్త – తెలుగువిద్యా  తేజం కీ.శే .శ్రీ పుచ్చా వెంకటేశ్వర్లు-10

            పరిశోధనలలో వెంకటేశ్వర్లు గారి కృషి ,పాత్ర -5

6-సాలిడ్ స్టేట్ స్పెక్ట్రో స్కోపి లో కృషి

నలుగురు నడిచే నలిగిన దారిలో నడిచే అలవాటు లేని వెంకటేశ్వర్లుగారు చేసినపనే చేస్తూ కూర్చోవటం లో సంతృప్తి పడేవారు కాదు .1964 లో కాన్పూర్ ఐ ఐ టిలో ప్రయోగాత్మక పరిశోధన చేస్తున్నప్పుడు ,చాలాకాలం గా పని చేస్తున్న మాలిక్యులర్ స్పెక్ట్రో గ్రఫి  కి మాత్రమె పరిమితం అవకుండా ,సాలిడ్ స్టేట్ స్పెక్ట్రో స్కోపి పై కూడా దృష్టి సారించి దానికవసరమైన వేరియర్ EPR మెషీన్ ,కెరీ 14ఆప్టికల్ స్పెక్ట్రో మీటర్లను కూడా డిపార్ట్ మెంట్ లో  నిర్మించే లాబరేటరీ తోపాటు నెలకొల్పారు .సింగిల్ క్రిస్టల్స్ లోయిపిఆర్ పరివర్తన లోహ అయాన్ లపై గొప్ప కృషి చేశారు .ఈ అయాన్ ల ఆప్టికల్ స్పెక్ట్రో స్కోపి తాను పూర్వం చేసినదానికి కొనసాగింపు మాత్రమె .

  Rb Mn F3 ఎలక్ట్రాన్  అబ్సార్ప్షన్ కృషి ఫలితంగా ఉత్తేజిత  Mn 2+ లో స్పిన్ ఆర్బిట్ కప్లింగ్ ను మొట్టమొదటిసారిగా నిర్ణయించ గలిగారు .క్రిస్టల్ ఫీల్డ్ ,రికా పారామీటర్స్ దృష్టిలో  స్పెక్ట్రం యొక్క సంపూర్ణ  విశ్లేషణ సాధ్యమైంది .ఈ ఫలితాలన్నీ ఫిజికల్ రివ్యు లెటర్స్ లో ప్రచురించారు  .వెంకటేశ్వర్లు శిష్య బృందం కలిసి  అమోనియం క్లోరైడ్ సింగిల్ క్రిస్టల్స్ లోడైవలేంట్  కాపర్ ,నికెల్ ఎలెక్ట్రానిక్ అబ్సార్ప్షన్ స్పెక్ట్రా ను ఆర్దర్డ్ ,డిసార్దర్డ్ స్థాయిలలో డోపైన్ అయాన్స్  ఎలక్ట్రా నిక్ సైట్స్ , లామ్డా ట్రాన్సిషన్ ల ప్రభావాలపై అన్వేషణ చేశారు .

  1973  లో ఆయన దృష్టి, అభిరుచి రేర్ ఎర్త్ మెటల్ అయాన్స్  పై కేంద్రీకరించి లాంథనం ఫ్లోరైడ్ ,కాల్షియం ఫ్లోరైడ్ మొదలైన క్రిస్టల్స్ పై  అన్వేషణ చేశారు .12 ఏళ్ళలోఈ రంగం లో గణనీయమైన అభి వృద్ధి సాధించారు .Nd 3+,Dy 3+,Eu3+,Pr 3+లపై కూడా పరిశోధించారు . ఆకాలం అంతా గొప్ప ఉత్తేజం అభిరుచి లతో చాలామంది విద్యార్ధులు ఇలాంటి వాటిపైనే కృషి చేసి వాటి స్పెక్ట్రా  లపై అసక్తికరమైన విషయాలు కనుగొన్నారు .ఈ అయాన్స్ ల అబ్సార్ప్షన్ స్పెక్ట్రా లను ఫోటోలు తీసి ,స్థానికంగా తయారు చేసిన నైట్రోజెన్ లేజర్ ద్వారా ఫ్లారసేన్స్ ను గుర్తించారు .స్పెక్ట్రో గ్రాఫ్ ను తర్వాత లాబ్ లో రికార్డింగ్ స్పెక్ట్రో ఫోటోమీటర్ గా పరి వర్తన చెందించారు .వాణిజ్య పరమైన ఉత్తేజిత CW ఆర్గాన్ అయాన్ లేజర్ ద్వారా వెలువడిన ఫ్లారసేన్స్ ను రికార్డ్ చేశారు .క్రిస్టల్స్ ను  పోలరైజేడ్ లైట్ ద్వారా అనేక కోణాలో ఉత్తేజిత పరచి 77 K  ఉష్ణోగ్రత ,ఆ పై  ఉష్ణోగ్రత ల వద్ద ఫ్లారసేన్స్ లను రికార్డ్ చేశారు .

  శక్తి స్థాయిలను  సైట్ సిమ్మెట్రి  గుర్తింపు కోసం  స్టేడీ స్టేట్ స్పెక్ట్రా ను వాడారు .కాల్షియం ఫ్లోరైడ్ లో అనేక క్రియాశీలక క్షేత్రాలను గమనించారు .గమనించిన మరి కొన్ని ఆసక్తికర విషయాలలో సెల్ఫ్ అబ్సార్ప్షన్ ,యాంటి స్టోక్స్ ఫ్లారసేన్స్ తర్వాత వరుసగా జరిగే రెండు ఫోటాన్ ల శోషణ,అయాన్ జంటల మార్పు లను ఈ పదార్ధాల స్పెక్ట్రా ఆధారం గా కనిపెట్ట  గలిగారు .

   సశేషం

   మీ-గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ -16-12-17 –ఉయ్యూరు