కధక చక్ర వర్తి ఒ. హెన్ర్ర్రి -2
కధా కధన సామర్ధ్యం
అమెరికా బహుముఖ రచయితా అల్లెన్ పో ను ”రేర్ రైటర్ ”అంటారు . హేన్ర్రి చని పోయి వందేళ్ళు దాటినా ఇంకా పో ను, హెన్రీ ని జనం చదువుతున్నారు . ”millions of readers still fascinate defying scholars and critics alike to explain or evaluate unequivocably the source and quality of their literary achievement as well as its enduring popular appeal .”అదీ ఆ యిద్దరి రచనా సామర్ధ్యం .ఇద్దరినీ ఆరాదిస్తూనే ఉన్నారు . హెన్రి ని అమెరికా చిన్న కదా మార్గ దర్శి గా ,షార్ట్ స్టోరీ విలువను నిర్ణయించే ”టచ్ స్టోన్” ఒరిపిడి రాయిగా భావిస్తారు . కొందరు అతన్ని హతారన్ తో పోలిస్తే మరికొందరు రుడ్యార్డ్ కిప్లింగ్ ,కంకార్డ్ ,జేమ్స్,మపాసా ,వార్టన్ ల తో పోల్చటం ఉంది . అయితే వీళ్ళందరినీ మించి పోయాడు వాళ్ళను ”ఓవర్ షాడో ”చేశాడు .” ఒ. హెన్రి స్మారక అవార్డ్ ప్రైజ్ స్టోరీస్”వస్తున్నాయి అంటే ఎంత ప్రాచుర్యం పొందాడో అర్ధమవుతోంది . చిన్న కధకు గౌరవాన్నే కాక ,దానికి కళా విలువను తెచ్చిన ఘనత హెన్రీ దే . కధల్లో ఎక్కడా నీతిని బోధించలేదు . . కధల్లో జీవితాన్ని ఉన్నది ఉన్నట్లు చిత్రించాడు అందుకే ఎవరికి అంద రానంత ఎత్తులో ఉన్నాడు . ” abounding verve ,intelligence ,armed with irony ,he dominates his characters rather than suffering them ” అని తీర్పు చెప్పారు విశ్లేషకులు .
అమెరికా లోని మాన్ హట్టన్ వేష భాషలే కాకుండా ,అమెరికా లోని అన్ని ప్రాంతాల వారి కధలను తన కధల్లో చెప్పాడు . అందులో టెక్సాస్ లో ఉండే చట్టవ్యతిరేకులను ,స్వార్ధపరులను ,న్యాయానికి ,చట్టానికి దొరక్కుండా పారి పోయే వారిని గురించి రాశాడు . అతని కధలు నమ్మ శక్యం కానివి అని తెలిసినా ,చదువుతూ ఉంటె ,ఆ రచనా ప్రవాహం లో అలా కొట్టుకొని పోతాం . హెన్రి రాసిన ”ransom of red chief ”కద టెక్సాస్ కు చెందినదే .దీన్ని మన పదవ తరగతి ఇంగ్లీష్ పుస్తకం లో చేర్చారు చాలా ఏళ్ళు దీన్ని లెసన్ గా చెప్పాను . అలాగే ”the gift of Maggy ”ని తొమ్మిదవ తరగతి లెసన్ గా వేశారు . దాన్నీ బోధించాము . హెన్రి కధలలో ”irony and pathos ”ను అద్భుతం గా పండించాడు .అతను టెక్సాస్ లో ఉండగానే కదా రచనకు మంచి బీజం పడింది . అది మొలిచి మహా వృక్షమై కాయలు కాసి మధుర ఫలాలను అంద జేసింది . హెన్రి కధల్లొ ”చేకోవియన్ సెన్స్ ”ఉందంటారు .
హెన్రి దగ్గర ఎప్పుడూ ”webster’s dictionary ”వెంట ఉండేది . ఆయన చివర రాసిన కద”let me feel your pulse ”. ఇది ”delightfully ironic little allegory based on his own painful search for relief ”. చివరిరోజుల్లో న్యుయార్క్ వదిలి నార్త్ కెరొలినాకు ఆరోగ్యం కోసం చేరాడు . అతను రాసిన ” alias Jimmy valentine ” నాటకం బాక్సాఫీస్ బద్దలు ”కొట్టి స్మాషింగ్ హిట్ ” అయింది . అమెరికా ,,ఇంగ్లాండ్ ,ఫ్రాన్స్ స్పెయిన్ దేశాలలో ఒకే ఒక్క వారం లో నిర్వాహకులకు లక్ష డాలర్ల ఆదాయాన్ని చేకూర్చింది . క్రేజ్ వచ్చింది తెచ్చింది హెన్రి రాసిన నాటకం .
టెక్సాస్ లోని ఆస్టిన్ ,హూస్టన్ లలో తిరిగి ,అనేక ఉద్యోగాలు చేసి ,కదా ప్రపంచం లో ధ్రువ తారగా నిలిచాడు హెన్రి . అతను తిరిగి చూసిన ప్రదేశాలు ,మనుషులు వారి ప్రవృత్తులను కధల్లో పోదిగాడు మట్టి మనుషులేవారన్దరూ . . దివి నుండి భువికి దిగి వచ్చిన పాత్రలు కావు అవి . వాటిని మలచిన తీరు మహా ముచ్చటగా ఉంటుంది . తన కధల పై హెన్రి చివరి రోజుల్లో ”no-they do not satisfy me .it depresses me to have people point me out or introduce me as ”celebrated author ”అంటూ ఇంత రాసినా ,ఇంత ప్రసిద్ధి చెందినా తన రచనల పై అసంతృప్తి వ్యక్త పరచిన పరిణత కధకుడు హెన్రి . ఆత ను” ఒక కదా ”పోర్టర్ ,రిపోర్టర్ ,ఓహో హో హెన్రి అని పించుకొన్న వాడు .
13-9-2002 శుక్రవారం అమెరికా డైరీ నుండి
మీ –గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ — 13-7-13- కాంప్–హైదరాబాద్
సరసభారతి ఉయ్యూరు 