మర్రిచెట్టు కింద ఏ మొక్కా ఎదగదని నానుడి ఉంది. కానీ ఆ మహా మర్రి వృక్షం స్వయంగా వంగి తన కంటే చిన్నవాడ్ని చేయి పట్టి నడిపించింది. రేఖా చిత్రాలు ఎలా గీయాలో చూపింది. కొంత కాలానికి ‘ఒట్టి రేఖా చిత్రాలేనా? రంగులు కూడా వేయరా!’ అంటూ ప్రోత్సహించింది. ఆ మహా వృక్షం పేరు ‘బాపు’. ఆయన తమ్ముడు శంకరనారాయణ కూడా చేయి తిరిగిన చిత్రకారుడు. బాపు ప్రథమ జయంతి సందర్భంగా అన్నయ్య జ్ఞాపకాలు ఆయన మాటల్లోనే…
‘‘మేం నలుగురు అన్నదమ్ములం, ఒక అక్క. ఆమే అందరి కంటే పెద్దది. మా బాల్యం మద్రాసులోనే గడిచింది. పుట్టింది నరసాపురంలో అయినా, పెరిగిందంతా ఇక్కడే. ప్రతి వేసవిలో ఊరికి వెళ్లే వాళ్లం. అక్కడ ‘స్టీమర్ స్ర్టీట్’ అని గోదావరి ఒడ్డున ఓ వీధి ఉండేది. మా ఆరుగురు మావయ్యలు అక్కడే ఉండేవారు. అక్కడికి వెళ్లినప్పుడు గోదావరి, లాంచీలు, పడవలు చూడ్డం సరదాగా ఉండేది. నేను, బాపు గోదావరిలో ఈతకు వెళ్లేందుకు భయపడి అటు వైపు వెళ్లేవాళ్లం కాదు.
బాపు – కలం పేరు కాదు…
మా నాన్నకు గాంధీ గారంటే చాలా అభిమానం. అందువల్లే అన్నయ్యను ముద్దుగా ‘బాపు’ అని పిలిచేవారు. అంతేకానీ అది మా అన్నయ్య కలం పేరు కాదు. చిన్నతనంలో కాస్త నల్లగా ఉన్నా… బొద్దుగా ముద్దుగా ఉండేవాడు బాపు. అన్నయ్య బాగా అల్లరి చేసేవాడు. ఆ అల్లరి భరించలేక మా అమ్మ తాడుతో స్తంభానికి కట్టేసేది. చిన్నతనం నుంచీ బాపుకి పట్టుదల చాలా ఎక్కువ. ఒక పని అనుకుంటే జరిగి తీరాల్సిందే. అందుకోసం ఎంతో శ్రమించేవాడు. బీచ్కి వెళ్లినా అక్కడ కూడా పుస్తకాలు చదువుకుంటూ, బొమ్మలు వేసేవాడు. బొమ్మల వ్యామోహం ఎంతలా ఉండేదంటే మా నాన్నగారి కోర్టు కాగితాలపైనా వేసేవాడు. నాన్న కోప్పడి, అరిచేవారు కానీ తన క్లయింట్లకు మాత్రం ‘చూడండయ్యా, మా వాడు వేశాడు’ అని వాటిని చూపించి, మెచ్చుకునేవారు. మా నాన్న, చిన్నాన్న (బుచ్చిబాబు) కూడా చిత్రకారులే.
‘లా’ చదివారు కానీ…
చిన్నతనంలో ఆర్ట్ స్కూల్లో చదువుకోవాలనుకునేవాడు. కానీ పరిస్ధితులు అనుకూలించక ఆ కోరిక తీరలేదు. మా నాన్న తన 49వ ఏటే పోయారు. నాన్న మమ్మల్ని బాగా చదువుకోవాలని చెప్పేవారు. అందుకే అన్నయ్య ‘లా’ చదివాడు. లాయరుగా పేరు నమోదు చేసుకున్నప్పటికీ ప్రాక్టీస్ మాత్రం చేయలేదు. కుటుంబ పోషణార్థం సంపాదన మొదలుపెట్టాడు. ‘ఆనంద వికటన్’లో పనిచేసిన ‘గోకుల్’ అనే చిత్రకారుడంటే ఆయనకెంతో ఇష్టం. ఇటీవల నేనాయన్ని కలిసినపుడు ‘ప్రపంచంలో బాపు వంటి చిత్రకారుడు లేడయ్యా, అన్ని రంగాల్లో ఇంతటి నైపుణ్యం చూపిన వారే లేరు. మీ వాడికి సమస్తం వచ్చు’నని మెచ్చుకున్నారు.
సమయపాలన ముఖ్యం
అన్నయ్య తన సంపాదనలో ఎక్కువ భాగం పుస్తకాలకే ఖర్చు చేశాడు. విదేశాలకు వెళ్లేవాళ్లకి ‘ఫలానా పుస్తకం అక్కడ దొరుకుతుందట, తీసుకురండి’ అని చెప్పేవాడు. సమయపాలనకు ఎంతో ప్రాముఖ్యత ఇచ్చేవారు. ఐదు గంటలకు వస్తామని ఎవరైనా చెప్తే.. పది నిమిషాలు ముందే వారికోసం తయారై ఎదురు చూసేవాడు. వాళ్లు రావడం ఆలస్యమయితే.. చిరాకు పడిపోయేవాడు. తను ఎవరినైనా కలుస్తానని మాటిస్తే ఆ సమయానికి సిద్ధంగా ఉండేవాడు. బొమ్మలు, పుస్తకాలతో పాటు సంగీతమంటే కూడా చాలా ఇష్టం. చిన్నపుడు మౌత్ఆర్గాన్ బాగా వాయించేవాడు. ఖరీదైన హార్మోనియం కూడా ఉండేది. అన్నయ్య మంచి ఫోటోగ్రాఫర్ అనే విషయం చాలామందికి తెలియదు. నేను ఎంఏ చదివిన తరువాత ఉద్యోగం రాక ఆరు సంవత్సరాలు ఖాళీగా ఉన్నాను. ఆ రోజుల్లో పూర్తిగా
మర్రిచెట్టు కింద ఏ మొక్కా ఎదగదని నానుడి ఉంది. కానీ ఆ మహా మర్రి వృక్షం స్వయంగా వంగి తన కంటే చిన్నవాడ్ని చేయి పట్టి నడిపించింది. రేఖా చిత్రాలు ఎలా గీయాలో చూపింది. కొంత కాలానికి ‘ఒట్టి రేఖా చిత్రాలేనా? రంగులు కూడా వేయరా!’ అంటూ ప్రోత్సహించింది. ఆ మహా వృక్షం పేరు ‘బాపు’. ఆయన తమ్ముడు శంకరనారాయణ కూడా చేయి తిరిగిన చిత్రకారుడు. బాపు ప్రథమ జయంతి సందర్భంగా అన్నయ్య జ్ఞాపకాలు ఆయన మాటల్లోనే…
‘‘మా నాన్నంటే మాకందరికీ చాలా భయం. అందుకని మా నాన్నని ఏమైనా అడగాలంటే, నన్ను ముందుకు తోసి నా ద్వారా అడిగించేవాడు. లేదా మా బామ్మతో చెప్పించేవాడు. ఆయనకు కోపం ముక్కుమీదే ఉండేది. అదే బాపుకీ వచ్చింది. ఏ మాత్రం తేడా వచ్చినా కోపం వచ్చేస్తుంది. అయితే అదంతా కొన్ని క్షణాలే తరువాత తనే దగ్గరికి తీసేవాడు. నన్ను బొమ్మలు వేయమని బాపు-రమణ ఇద్దరూ ప్రోత్సహించేవారు. ఎలా వేయాలో బాపు గైడ్ చేసేవాడు’’
మా నాన్నగారు గతించిన ఏడాదిన్నరకే మరో అన్నకూడా చనిపోయారు. అప్పుడు బాపు మాకు పెద్దదిక్కయ్యాడు. ఎంత ఇబ్బంది ఉన్నా ఏనాడూ నిరుత్సాహంగా మాట్లాడేవాడు కాదు. బొమ్మలు గీయడం, రేడియో నాటికలు ఆయన వ్యాపకం. ఆయనే నాకు స్ఫూర్తి.
బాపు-రమణలతో ఉన్నాను. రమణగారిని సినిమా ఆఫీసులకు తిప్పడం, బాపు వేసిన బొమ్మలు పత్రికల ఆఫీసులకు తీసుకువెళ్లి ఇవ్వడం నా డ్యూటీ. ఆ తరువాత నాకు ప్రభుత్వ ఉద్యోగం వచ్చింది.
కబుర్లు, షికార్లు రమణతోనే
బాపు ఎవరితోనూ ఎక్కువగా మాట్లాడేవాడు కాదు. ఇంట్లో పిల్లలతో కూడా అలానే ఉండేవాడు. కానీ అన్ని విషయాలు ఆయనకు తెలిసేవి. రమణగారే అంతా చూసుకునేవారు. మాతో సరదాగా ఉండేవారు. కబుర్లు, షికార్లు అన్నీ రమణతోనే. మా అమ్మ రమణను పెద్ద కొడుకనుకునేది. బాపు-రమణల మధ్య సంభాషణ చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంటుంది. సాయంత్రాలు వాళ్లు మాట్లాడుకుంటూ ఉంటే ఎన్నో విషయాలు తెలిసేవి. ఇద్దరూ బాగా చదువుతారు కాబట్టి వాళ్ల మాటల్లో పలు అంశాలు చోటు చేసుకునేవి. అంత స్నేహంగా ఉన్నా, ఎవరి నిర్ణయాలు వారివే. ఇండివిడ్యువాలిటీ తప్పేవారు కాదు.
బొమ్మ వేయని రోజు లేదు
రవీంద్రభారతిలో నా బొమ్మల ప్రదర్శన జరిగినపుడు ఎవరికీ తెలియకుండా వచ్చి ప్రదర్శన తిలకించాడు. ‘నీ బొమ్మలు వారంవారం చూస్తున్నా, ఇన్ని బొమ్మలు ఇలా ప్రదర్శనగా చూడ్డం గొప్పగా ఉందిరా’ అన్నాడు. ఆ మెచ్చుకోలే నాకు గొప్ప బహుమతి. ఆ తరువాత 2008లో అనుకుంటా ‘ఎంతకాలం రేఖా చిత్రాలేనా! రంగులు ట్రై చెయ్రా!’ అంటూ ఉత్తరం రాశాడు. సినిమాలతో ఎంత బిజీగా ఉన్నా, బొమ్మ వేయకుండా ఉన్న రోజు లేదు. రమణ వెళ్లి పోయిన తరువాత శూన్యంగా మారిపోయాడు. అప్పటి వరకూ రమణ లేకుండా భోజనం కూడా చేసేవాడు కాదు. రమణ లేకపోవడం తీవ్రమైన వెలితిగా భావించేవాడు. నిరాడంబరంగా ఉండడం, మౌనంగా తన పని తాను చేసుకోవడం బాపుకి ఇష్టం. అలాగే ఉన్నాడు. అలాగే వెళ్లిపోయాడు.’’
మన్నవ గంగాధరప్రసాద్, చెన్నై
సరసభారతి ఉయ్యూరు 