Category Archives: రచనలు

• మనమరుపు వెనుక మన వెండి తెర మహానుభావులు-293• 293-ప్రభుత్వ రజతపతకం ,,స్పెయిన్ అంతర్జాతీయ  సినీ ప్రదర్శన యోగ్యత పొందిన ‘’నమ్మినబంటు’’ సిని నిర్మాత ,మహాదాత ,పారిశ్రామిక వేత్త ,,ఉప్పు స• త్యాగ్రహి ,కృతిభర్త ,సాహిత్య పోషకుడు ,-యార్లగడ్డ వెంకన్న-2తెలుగువారు సగర్వంగా చెప్పుకునే సినిమా తో ఆ బ్యానర్ ప్రారంభమైంది. ఆ సినిమా సూపర్ హిట్ … Continue reading →

మనమరుపు వెనుక మన వెండి తెర మహానుభావులు-286286నాటక -కృష్ణ ,అభిమన్యు ,పురుష పాత్రధారి ,పుల్లయ్య గారి మొదటి లవకుశ లో సీతా సాధ్వి గా నీరాజనాలందుకొన్నగాయని –సీనియర్ శ్రీరంజనిశ్రీరంజని (సీనియర్)గా ప్రసిద్ధి చెందిన మంగళగిరి శ్రీరంజని (1906 – 1939) ప్రముఖ పాతతరం చలన చిత్ర నటి. ఈవిడ మరో నటి శ్రీరంజని (జూనియర్)కు అక్క, … Continue reading →

7-12-1902న అమెరికాలోని కాలిఫోర్నియా రాష్ట్రం సాన్ ఫ్రాన్సిస్కో లోనిష్టోనియాలో ఉన్న చిన్న గ్రామం  కూరాట్సేలో పుట్టిన హిడ్లా తాబా ఆర్కిటెక్ట్ ,కర్రిక్యులం ధీరిస్ట్ అయిన విద్యావేత్త .తల్లి లిస్లా లేహ్ట్ .తండ్రి రాబర్ట్ తాబా స్కూల్ మాష్టర్ .కనెపి పారిష్ స్కూల్  లో చేరి హిడ్లా చదువు ప్రారంభించింది .తర్వాత వోరుస్ గర్ల్స్ గ్రామర్ స్కూల్ … Continue reading →

. కన్నడ సృజనాత్మక సాహిత్య సృష్టికర్త -పంజే మంగేష్ రావు -3పాఠశాల పర్యవేక్షణాధికారిఉపసహాయ పర్యవేక్షణాధికారిగా పంజే ను దక్షిణ కన్నడ కాసర గోడ్ లో నియమించారు .ప్రస్తుతం ఇది కేరళ లో ఉంది .మూడు R లు బోధించటం లో దిట్ట కనుక ఈ పదవి దక్కింది .మంచి ఇంట్లో కాపురం పెట్టాడు .ఇన్స్పెక్టర్ ఆఫ్ … Continue reading →

• 225-మనమరపు వెనుక మన వెండి తెర మహానుభావులు –225• 225-పండంటికాపురం సినీ దర్శక ఫేం ,అఖిలభారత పురస్కార గ్రహీత,కుటుంబ కధా చిత్ర దర్శకుడు  –పి.లక్ష్మీ దీపక్• 1972లో జి హనుమంతరావు పద్మాలయా బానర్ పై కృష్ణ విజయనిర్మల రంగారావు అనాలి గుమ్మడి జమున మొదలైన తారాగణం తో పి.లక్ష్మీదీపక్ దర్శకత్వం లో వచ్చిన ‘’పండంటికాపురం … Continue reading →

• మన మరుపు వెనుక మన వెండి తెర మహానుభావులు-169• 169-సహాయ సంగీత దర్శకురాలు ,రచయిత చలం తమ్ముడికూతురు –‘’తీయని వెన్నెల రేయి ,కాదుసుమా కలకాదుసుమా ‘’పాటల ఫేం –వక్కలంక సరళ• క్కలంక సరళ (1927 – 1999) [1] తెలుగు సినిమా గాయని. కీలుగుర్రం సినిమాలోని ‘కాదు సుమా కల కాదు సుమా’ పాట … Continue reading →

గోపబందుదాస్ -7 ఉప్పు తయారీ సముద్రతీర రాష్ట్రం ఒరిస్సాలో గంజాం ,పూరీ ,కటక్ ,బాలాసూర్ జిల్లాలు బంగాళాఖాతం అంచున ఉన్నాయి .ఈప్రాంతప్రజలు హాయిగా ఉప్పు తయారు చేసుకొనేవారు .ఈస్ట్ ఇండియా కంపెని అధికారం లోకి వచ్చాక ఎక్సైజ్ సుంకం విధించి ఉప్పు తయారీకి ప్రభుత్వ అనుమతి కావాల్సివచ్చి ఆప్రాంతజనుల దరిద్రానికి దారితీసింది .అందరు వాడే ఉప్పు … Continue reading →

మన మరుపు వెనుక మన వెండి తెర మహానుభావులు-133 133- గీతరచయిత ,గాయక దర్శకుడు –పామర్తి వెంకటేశ్వరరావు నేపధ్యం –మొన్న 13వ తేదీ ఆదివారం సాయంత్రం ముదునూరు లో డా .నాగులపల్లి భాస్కర రావు గారి ఇంటికి వెళ్లి వారు కొత్తగా ప్రారంభించిన పిల్లల ,మహిళల లైబ్రరీకి సరస భారతి పుస్తకాలు అంద జేసి బయటికి … Continue reading →

శ్రీ మతి కరుణా నిధి దంపతుల భూరి విరాళం –సాహితీ బంధువులకు శుభకామనలు –నేను ఉయ్యూరు హైస్కూల్ లో సైన్స్ మాస్టర్ గా పని చేస్తున్నప్పుడు ,స్కూల్ లోనూ ,ఇంటి వద్ద ట్యూషన్ లోనుశిష్యురాలైన శ్రీమతి కరుణానిధి శ్రీ నరసింహా రావు దంపతులు .సరసభారతి ,శ్రీ సువర్చలాన్జనేయస్వామి సేవలకు ఇవాళ 5-3-22శనివారం రాత్రి 10వేల రూపాయలు … Continue reading →

27-  హేత్వాభాస హాస్యం హేతువుకానిదాన్ని హేతువుగా చెప్పటం లో వచ్చే వికృతే హేత్వాభాసం .ఉదాహరణ  మునిమాణిక్యంగారిస్వానుభావమే –‘’గుంటూరులో జట్కా ఎక్కాను గుర్రం పెళ్లినడక నడుస్తోంది ‘హుషారుగా నడవటం లేదేమిటి అనిఅడిగారు .జట్కా ఆతను ‘’బండిలో మీ రోక్కరే కదండీ బరువు లేదు బరువు లేకపోతె గుర్రానికి  హుషారురు రాదు ‘’అని సోప్ పెట్టాడు .’’.దారిలో వీధిదీపాలు … Continue reading →

25-భావాశ్రయ హాస్యం   ఒక వైపరీత్యం ,అసంగత్వం ,అసహజత్వం ,క్రమభంగం ఉంటె అలాంటి భావం వలన హాస్యం పుడితే భావాశ్రయ హాస్యం అంటారు .అల్ప విషయాలను అద్భుతాలుగా ,అద్భుతాలను అల్పాలుగా, ఉదాత్త విషయాలను అనుదాత్త విషయాలుగా భావించటం లో భావ వక్రత ఉంది అంటారు మునిమాణిక్యం మాష్టారు .తెలివి తక్కువదాన్ని తెలివైనదిగా, అసహజత్వాన్ని సహజం ,,అన్యాయాన్ని … Continue reading →

24-పేరడీ కవిత్వ హాస్యం ఉదయ రాజు రాఘవ రంగారావు గారి ‘’మత్కుణోపాఖ్యానం’’దేవీ ప్రసాద్ ‘’భక్షేశ్వరీ శతకం ‘’,జరుక్ శాస్త్రి అనబడే శ్రీ జలసూత్రం రుక్మిణీ నాథ శాస్త్రి గారి కృష్ణ శాస్త్రి గారి పేరడీ కవిత్వం పేరడీ కవిత్వం లో ముందు వరుసలో ఉన్నాయి .కాళోజి నారాయణరావు గారు కూడా ‘’ఏదేశమేగినా ఎందుకాలిడినా చూడరా నీ … Continue reading →

19-అనులాప పద ప్రయోగ హాస్యం దీనినే’’ ముహుర్భాషా’’అంటారనీ ,ఒకే అర్ధం కల రెండుమాటలను కలిపితే వచ్చేది హాస్యాస్పదం అవుతుందని మునిమాణిక్య గురూప దేశం .ఉదాహరణ –కిరసనాయిల్ నూనె ,హోలు మొత్తమ్మీద , చీకటి గుయ్యారం ,మగ పురుషుడు ,చీకటి గాడాంధకారం ,తీపిమధురం ,అగ్గినిప్పు ,పేపరు కాయితం ,చేదు విషం ,పులుపు రొడ్డు ,చచ్చిన శవం ,చచ్చిన … Continue reading →

18-పారిభాషిక పదప్రయోగ హాస్యం కొన్ని పారిభాషిక పదాలు ఆ శాస్త్రంలోనే రాణిస్తాయి వాటిని తెచ్చి మామూలు మాటలలో పొదిగితే ఒక రకమైన చమత్కారం కలిగి నవ్వు  పుట్టటమే పారిభాషిక పద ప్రయోగ హాస్యం .ఉదాహరణ –‘’వితంతులకు శిరో ము౦డనం స్మార్తులలో నిత్యం ,అద్వైతులలొ వైకల్పికం .,విశిష్టాద్వైతులలో  ముండనము లేదు’’అన్నారట స్వామి శివశంకరస్వామి అని మునిమాణిక్యం ఉవాచ … Continue reading →

పరిచ్ఛేదక ప్రయోగ హాస్యం ఇతరపదాల సా౦గ త్యంనుంచి విడదీస్తే ,వికృతి చెంది హాస్యం పుట్టటమే పరిచ్చేదక ప్రయోగ హాస్యం .చిగురు ఆకు కలిస్తే చిగురుటాకు .చిగురు తీసేస్తే టాకును ప్రత్యేకంగా తీసుకొంటే అది పరిచ్చేద శబ్దం అవుతుంది .’’కృపారసంబు పై జల్లెడు మోము వాడు ‘’లో జల్లెడు ను జల్లించి బయటికి తెస్తే మిగిలిన దానికి … Continue reading →

శ్లిష్ట పద ప్రయోగ హాస్యం పదాలను శ్లేషించి విశేషార్ధం   సృష్టించటం మనకావ్యాలలో పుష్కలం .శ్లిష్టపద ప్రయోగం వలన హాస్యం పుట్టించటం చాలా అరుదే .దీనినే ఇంగ్లీష్ లో ‘’పన్’’అంటారు .ఉదాహరణ –ఒకాయన చాలా అప్పులు చేసి చచ్చాడు .అప్పులవాళ్ళు వచ్చి తమకు రావల్సిన ఆస్తి  వశం చేసుకొని అతని భార్య పిల్లలమీద కొంత దయ చూపి … Continue reading →

రతి,చు౦బన హాస్యంజుగుప్స కలిగించేవి హాస్య ప్రోద్బలాలు ఎలా అవుతాయని ఒక డౌట్ఉంది .అవి సభ్యసమాజం ముందు చదివితే జుగుప్స కల్గిస్తాయికానీ ,ఒంటరిగా చదివితే ఏహ్యం కంటే తమాషా గా ఉంటాయి .మన రహస్యా౦గాన్ని ఇతరులముందు చూపించటానికి సిగ్గుపడతాం .కానీ బాత్ రూమ్ లో ఫ్రెంచ్ బాత్ అదే నండీ బట్టలిప్పి స్నానం చేస్తుంటే జుగుప్సకలిగించదు గర్వం … Continue reading →

సంకర హాస్యం కొన్ని పదాలలో ఉన్న ఒక అక్షరాన్ని  మరొకటి కౌగిలించుకొని ఒక వింత రూపాన్ని పొంది ,పరిహాసంగా మారటమే సంకరం .నేపధ్యప్పాట ,ఏమ్హ్లేదు ,షుమ్మయ్య (ఉష్,అమ్మయ్య ),పుస్తకం కొండ మెందుకు ?వాణ్ణ నాల్సిన పన్లేదు.ఇలాంటివి ముళ్ళపూడి మార్క్ ఆస్యానికి బంగారు తునకలు . భ్రష్టం –తచ్చనం ,అన్ స్ప్రూయత,వ్రెందుకు ,బ్ర౦ధి ఖానా లోహనం –ను … Continue reading →

అర్ధం లేని మాటలో హాస్యంఒక సారి రావూరు మునిమాణిక్యం గారితో ‘’మీకథ చదివా బాగుంది .అందులో ఆఘ్రుణీ,అఘ్రుతి కూడా ఉన్నాయి. చదూతూన్నంతసేపు నాకు మా వంతుడైన క….క్క శ్వేశ్వరుడు మభాత్తేలు క్రీడించు కొన్నట్లున్నాయి ‘’అన్నాడు మరోసారి భమిడిపాటి మునిమాణిక్యం కలిసి విశ్వనాథ ఉపన్యాసం విన్నారు .ఎలాఉందని ముని ,భమిడి ని అడిగితె ‘’హ్రుశితమ్గా ,అవిశమిత౦ గా … Continue reading →

గుజరాత్ మొదటి మహిళా గ్రాడ్యుయేట్,స్త్రీ విద్య ఉద్యమకారిణి –శారదా మెహతా (వ్యాసం )-గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్-నవంబర్ విహంగ మహిళా వెబ్ మాసపత్రిక  26-6-1882 న గుజరాత్ లోని అహ్మదాబాద్ లో గోపీలాల్ మణీ లాల్ ధ్రువ అనే జుడీషియల్ ఆఫీసర్ ,బాలాబెన్ అనే నగర బ్రాహ్మణ దంపతులకు శారదా మెహతా జన్మించింది .కవి ,స౦ఘ సంస్కర్త … Continue reading →

రెండు భాషల కలయిక వల్లా హాస్యం పుడుతుంది ఔను నిజం .అందులో సౌందర్యం ఉండకపోవచ్చు .చమత్కారంగా ఉంటుంది .తుపాకీ రాయుళ్ళు అనే పగటి వేష గాళ్ళు ఇలా హాస్యం పుట్టిస్తారు .వేదపనసలు చదివినట్లు ఏవో తమాషా శ్లోకాలు చదివి నవ్విస్తారు –‘’బాకీసారా సుమనాసా సర్వాదాయం .యధాక్రమం తిన్నట్టే తినకున్నట్టే .మాడడం.మాట మాట ప్రసంగేన డబ్బు దిబ్బుస్త … Continue reading →

నిరర్ధక పదప్రయోగ హాస్యం ఒకసారి మునిమాణిక్యంగారిని మిత్రులు ఒకపద్యం రాసి చదవమన్నారు ఆయనకు అందులో ప్రవేశమే లేదు .బలవంతంగా ఒత్తిడి చేశారుకనుక రాదు అంటే పరువు పోతుందని ఆశువుగా ‘’ఆశ్రిత పక్ష విచక్షణ కృతక్షణ రక్షితా  దుర్నిరీక్ష భాక్ష్యాంతర దక్షణా క్షోణీభరా –కమలాక్షా తక్షణ యక్షీకృత పక్షీంద్ర లక్ష్యా –వైరిస్తుత కీర్తీ  సాంద్ర వసుక్ష్మాపాల చంద్రా … Continue reading →

  హాస్యం ఎలాపుట్టి౦చచ్చు  స్పూనరిజం   ఒకడు ఒక అధికారిని కలవాలని వెళ్లి గేటు మూసిఉంటే తీస్తుంటే ఆయనబయటికి వస్తే కంగారుగా ‘’ఐ తీస్ ది గేట్ సర్ .ఇటీజ్ మూస్’’అన్నాడు .ఇలాంటిమాటల్ని ఇంగ్లీష్ లో ‘’స్పూనరిజం ‘’అంటారు అంటే అస్తవ్యస్త పద ప్రయోగం –దీనికి ఇంగ్లీష్ లో నిర్వచనం –‘’A twist of transposing … Continue reading →

హాస్యం భేదాలు హాస్యం గురించి చెప్పమంటే ఎదో  ఒకపద్యం చదివి ఎంతహాస్యం ఉందొ చూడమంటారు .హాస్య భేదాల గురించి ఏ లక్షణ గ్రంథమూ లేదు .అసలు భేదాలున్నట్లే ఎవరూ గుర్తించనే లేదు .అలంకారాలలో శబ్దాలంకారాలు అర్ధా లంకరాలు ఉన్నాయి .శబ్దాలంకారాలలో యమకం ,అనుప్రాసం ముక్తపద గ్రస్తం అని ఎన్నో రకాలు . అర్ధాలంకారాలు వంద దాకా … Continue reading →

ఎవరు హాస్యం  రాయటానికి అర్హులు ? రామాయణం రాయటానికిఎలా౦టి ప్రతిభకావాలో ,హాస్య గ్రంథం రాయటానికి అలాంటి ప్రతిభ కావాలి .ఒక అంగ్ల విమర్శకుడి అభిప్రాయం –‘’Mark Twain s ‘’Huckel  bury fin ‘’is a great work of art than Kant;s ‘’Critique of reason .Charles Dickens did more for … Continue reading →

హాస్యానందం 1-ఒక చిత్రకారుడు సుందర స్త్రీని త్రిభంగిమలో చిత్రించి మురిసిపోయి తన డాక్టర్ స్నేహితుడికి చూపిస్తే ‘’అపెండి సైటిస్ ‘’అన్నాట్ట . 2-కలెక్టర్ గారి భార్యను అత్తయ్యగారూ అంటావు ఎలా వచ్చింది ఆ వరుస ?  రెండోవాడు –నేను తాసిల్దార్ గారి భార్యను అక్కగారూ అని పిలుస్తా ..తాసీల్దార్ భార్య అక్క అయితే ,కలెక్టర్ గారి … Continue reading →

పర్యావరణ పరిరక్షకురాలు,’’దిగాడ్ ఆఫ్ స్మాల్ ధింగ్స్’’ నవలా రచయిత్రి – అరుంధతీ రాయ్ -(వ్యాసం)-గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్. జననం – విద్య –  వివాహం: మేఘాలయ రాష్ట్రం షిల్లాంగ్ లో అరుంధతీ రాయ్ 24-11-1961న కేరళకు చెందిన మలయాళీ సిరియన్ క్రిష్టియన్,మహిళా హక్కుల కార్యకర్త అయిన మేరీ రాయ్ ,కలకత్తా లోని బెంగాలీ హిందూ టీ ప్లాంటేషన్ మేనేజర్ … Continue reading →

ఆధునిక భారత దేశ ప్రధమ ముస్లిం టీచర్ –ఫాతిమా షేక్(వ్యాసం) – గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్ 01/09/2021గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్ ఫాతిమా షేక్ జనన ,మరణాల తేదీలు తెలియదు కానీ ,బారత దేశం లో మొదటి ముస్లిం టీచర్ గా ఫాతిమా షేక్ గుర్తింపు పొందింది . ఆ కాలం లో సా౦ఘిక సంస్కర్తలైన జ్యోతిబాయ్ ఫూలే … Continue reading →

బెంగాల్ తొలితరం కవి నవలా రచయిత్రి ,సాంఘిక సేవాకార్యకర్త –స్వర్ణ కుమారీ దేవి ( వ్యాసం)-గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్-విహంగ -మహిళా వెబ్ మాసపత్రిక -జూన్  01/06/2021గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్ మహర్షి దేవేంద్ర నాథ టాగూర్ కుమార్తెలలో నాల్గవ కుమార్తె స్వర్ణ కుమారీ దేవి 28-8-1855న జన్మించింది .తాతగారు ద్వారకానాథ టాగూర్ .ఈమె ముగ్గురు సోదరిలు సౌదామిని ,సుకుమారి ,శరత్ … Continue reading →

ఆనందయ్య మందు…. పచ్చడేనా ? 1.నాది 30 యియర్స్ ఆయుర్వేదం ఇండస్ట్రీ.. మా’ అమ్మ ‘ తోడు అన్నిటికీ ఇదే మందు…. 2.ముందు అద్భుతహా వేస్తే పడుకొన్న వాడు పరుగేత్తటమే అని… ఈ మందు కృష్ణ పట్టు అంటే …రోజుకు పాతిక వేల కార్లు 3.మందు సంగతి పక్కన పెట్టీ వచ్చిన వాళ్ళ మూలం గా … Continue reading →

ఏది సత్యం, ఏది అసత్యం , కన్ఫ్యూషన్ !కన్ఫ్యూషన్!! కరోనా వచ్చిన తర్వాత అంతా కన్ఫ్యూషన్!!!కరోనా రెండవ 🌊 ప్రారంభం (రెండు నెలలో) మార్చి 15 అప్పుడు … 60 రోజుల తర్వాత మే 15 డాక్టర్స్ ఆఫ్ .యూట్యూబ్.. ప్రింట్ ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా , న్యూస్ వాట్సప్.. సోషల్ (సైన్స్) మీడియా ఆవిరి పడితే … Continue reading →

మేనెల-మిసిమి మాసపత్రిక లో ”సోమనాద్ -కాశీ విశ్వనాద్ ”మరియు ఊసుల్లో ఉయ్యూరు పుస్తకాల సమీక్ష

సంఘ సంస్కర్త ,సంగీతనాటక అకాడెమి నిర్వాహకురాలు – పద్మ విభూషణ్ కమలాదేవి చటో పాధ్యాయ – గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్ సంఘ సంస్కర్త ,సంగీతనాటక అకాడెమి నిర్వాహకురాలు – పద్మ విభూషణ్ కమలాదేవి చటో పాధ్యాయ – గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్-విహంగ -మహిళా వెబ్ మాసపత్రిక -ఏప్రిల్ బాల్యం ,విద్య: 1903 ఏప్రిల్ 3 న కర్ణాటక లోని … Continue reading →

మాతృ భాషా సేవలో తరిస్తున్న ఐస్ లాండ్ దేశం(తెలుగు వెలుగు కు ప్రత్యేకం ) ఎక్కువకాలం చీకటిలో ఉంటూ .ఉద్యోగావకాశాలు తక్కువేఅయినా , అస్థిరమైన భూభాగం ఉన్నా ,మహిళా మణులను గౌరవిస్తూ ,తమ భాషా సంస్కృతులసేవలో తరిస్తూ, నిరంతరం పరి రక్షించు కొంటూ ,ఆర్ధికాభి వృద్ధి చెంది ,ప్రపంచానికే ఆదర్శ ప్రాయం గా నిలిచిన దేశం … Continue reading →